Những xu thế mới của công nghệ trong giáo dục thời đại số | Công nghệ và Giáo dục #3

Trong những năm gần đây, công nghệ đã trở thành yếu tố then chốt trong việc nâng cao chất lượng giáo dục. Việc ứng dụng công nghệ không chỉ mang lại những trải nghiệm học tập mới mẻ mà còn giúp cải thiện hiệu quả giảng dạy một cách rõ rệt.  

Từ việc học trực tuyến đến các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật (IoT), STEAM và thực tế ảo (VR), công nghệ đang mở ra những phương thức giảng dạy và học tập hoàn toàn mới. Phần #3 của series Công nghệ và Giáo dục, hãy cùng VR360 khám phá những xu thế mới nhất của công nghệ trong giáo dục và những thay đổi trong phương thức giảng dạy, học tập. 

I. Tầm quan trọng của công nghệ trong giáo dục hiện đại

Trong thời đại 4.0, công nghệ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc định hình tương lai của giáo dục hiện đại. Từ việc cung cấp các công cụ học tập trực tuyến đến việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo và thực tế ảo (VR). 

Việc ứng dụng công nghệ hiện đại vào giáo dục là yếu tố then chốt giúp giáo viên và học sinh nhanh chóng thích ứng với thời đại số hóa. Ngày nay, bên cạnh kiến thức học thuật, học sinh còn cần phải thành thạo các "kỹ năng mềm" để phát triển toàn diện. Công nghệ không chỉ hỗ trợ học sinh mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao kỹ năng và phương pháp giảng dạy của giáo viên.

Nhờ vào công nghệ, giờ đây giáo viên có thể kết nối trực tiếp với internet ngay trong tiết học, sử dụng các tài liệu số hóa, video minh họa và các ứng dụng tương tác để tạo ra trải nghiệm học tập sinh động và hiệu quả hơn cho học sinh. 

Công nghệ đang thay đổi cách chúng ta tiếp cận giáo dục, giúp tăng cường sự tương tác, cá nhân hóa và hiệu quả giảng dạy. Không chỉ giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách linh hoạt và thuận tiện hơn, công nghệ còn mở ra những phương pháp giảng dạy mới mẻ, đáp ứng nhu cầu đa dạng của học sinh trong thời đại số. 

Đặc biệt với sự bùng nổ của internet, việc người học sở hữu những chiếc máy tính hay điện thoại thông minh có kết nối internet ngày càng trở nên phổ biến. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến phương pháp dạy và học.  

Vậy đâu là những xu hướng giáo dục phổ biến của hiện tại và tương lai? Dưới đây là những xu thế mới của công nghệ trong giáo dục, nhằm tạo ra bước tiến mới cho giáo dục toàn cầu. 

II. Những xu thế của công nghệ mới trong giáo dục 

1. E-Learning

Học tập trực tuyến (e-learning) đã trở thành xu hướng quan trọng trong giáo dục hiện đại, đặc biệt sau đại dịch COVID-19. Các khóa học trực tuyến cung cấp nhiều chủ đề phong phú, từ các môn học cơ bản đến kỹ năng chuyên môn.  

Tính tương tác cao cho phép học sinh giao tiếp với giáo viên và bạn học thông qua chat và các buổi học trực tiếp qua video. Học tập trực tuyến cũng mang lại sự linh hoạt và cá nhân hóa, cho phép học sinh học theo tốc độ và thời gian phù hợp với lịch trình của mình, đồng thời tiết kiệm chi phí.  

Ví dụ điển hình như một vài trường đại học trên toàn thế giới đã chuyển sang sử dụng các nền tảng như Zoom và Microsoft Teams để tổ chức các lớp học trực tuyến, đáp ứng nhu cầu học tập từ xa của sinh viên từ các quốc gia khác nhau. Các giáo viên sử dụng Google Classroom để giao bài tập, chấm điểm và cung cấp phản hồi cho học sinh, tất cả đều diễn ra trực tuyến. 

2. Trí tuệ nhân tạo (AI)

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang cách mạng hóa lĩnh vực giáo dục bằng cách cá nhân hóa trải nghiệm học tập và cải thiện hiệu quả giảng dạy. AI phân tích dữ liệu học tập của học sinh để hiểu rõ khả năng, sở thích và tốc độ học của từng người, từ đó đề xuất nội dung học tập phù hợp và tạo ra các bài tập, kiểm tra thích hợp.  

Các trợ lý ảo và chatbot giáo dục giúp giải đáp thắc mắc của học sinh ngay lập tức, hỗ trợ trong việc làm bài tập và cung cấp thông tin về khóa học, nâng cao tính tương tác và hỗ trợ 24/7. Phân tích học tập sử dụng AI để theo dõi và đánh giá quá trình học tập, giúp giáo viên điều chỉnh phương pháp giảng dạy và cung cấp hỗ trợ kịp thời cho học sinh gặp khó khăn. 

📌 Tham khảo: Dòng thời gian của trí tuệ nhân tạo từ 1950 đến 2024

Một ví dụ tiêu biểu có thể được thấy là ứng dụng Duolingo sử dụng AI để cá nhân hóa các bài học ngôn ngữ, điều chỉnh nội dung và độ khó dựa trên hiệu suất của người học. AI theo dõi tiến trình học tập và cung cấp các bài tập bổ sung để cải thiện kỹ năng của người học một cách hiệu quả.

3. IoT

Internet vạn vật (Internet of Things) là một phần quan trọng trong giáo dục hiện đại. IoT giúp biến lớp học truyền thống thành lớp học thông minh với các thiết bị kết nối như bảng tương tác và cảm biến, thu thập và phân tích dữ liệu học tập để cung cấp phản hồi ngay lập tức. IoT tự động hóa quản lý thiết bị và tài nguyên trong trường học, giúp tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả hoạt động. 

Có thể thấy Trường Đại học Thăng Long đã triển khai hệ thống điểm danh tự động. Khi sinh viên bước vào, hệ thống sẽ tự động nhận diện khuôn mặt, xác định danh tính và ghi nhận thời gian điểm danh mà không cần dùng thẻ hay ký tên thủ công. Hệ thống này giúp tiết kiệm thời gian và đảm bảo tính chính xác cao trong việc điểm danh, đồng thời cho phép nhà trường theo dõi sự tham gia của sinh viên một cách hiệu quả. Dần hướng đến trở thành trường học thông minh, giúp nâng cao chất lượng dạy và học.

4. STEAM 

Giáo dục STEAM (Science, Technology, Engineering, Arts, and Mathematics) tích hợp các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật và toán học để phát triển kỹ năng tư duy sáng tạo và giải quyết vấn đề. Phương pháp giáo dục STEAM khuyến khích học sinh tham gia vào các dự án thực tế, áp dụng kiến thức từ nhiều lĩnh vực để tạo ra các giải pháp sáng tạo. 

STEAM giúp phát triển kỹ năng mềm như làm việc nhóm và giao tiếp, trang bị cho học sinh kiến thức và kỹ năng cần thiết để thành công trong các ngành nghề khoa học và công nghệ. Đây mà một trong những xu thế mới của công nghệ trong giáo dục hiện nay. Thách thức chính của giáo dục STEAM là thiếu nguồn lực, đào tạo giáo viên và phương pháp đánh giá hiệu quả. 

Một ví dụ đơn giản hơn về công nghệ STEAM trong giáo dục là chế tạo ô tô đồ chơi chạy bằng năng lượng mặt trời. Trong dự án này, học sinh sử dụng các tấm pin năng lượng mặt trời nhỏ để cấp điện cho động cơ gắn vào ô tô đồ chơi. 

Dự án này kết hợp kiến thức về khoa học (nguyên lý hoạt động của pin mặt trời), công nghệ (lắp ráp các bộ phận), kỹ thuật (thiết kế và xây dựng mô hình ô tô) và nghệ thuật (trang trí và thiết kế thẩm mỹ). Đây là cách dễ hiểu để học sinh hiểu về năng lượng tái tạo và ứng dụng thực tế của STEAM trong đời sống.

5. Thực tế ảo (VR)

Thực tế ảo (VR) đang tạo ra sự thay đổi đáng kể trong giáo dục bằng cách mang lại những trải nghiệm học tập sống động và tương tác cao. VR tạo ra các môi trường 3D mô phỏng, cho phép học sinh "đắm chìm" vào các bài học và trải nghiệm các khái niệm khó hiểu theo cách trực quan.

Bằng việc áp dụng công nghệ Virtual Tour VR360 vào giáo dục, học sinh có thể tham gia vào các chuyến tham quan ảo đến các địa điểm lịch sử, khám phá không gian vũ trụ, hay thậm chí là thực hiện các thí nghiệm khoa học phức tạp mà không cần đến phòng thí nghiệm thực tế. Điều này không chỉ tăng cường sự hứng thú học tập mà còn giúp học sinh nắm bắt kiến thức một cách sâu sắc hơn. Với công nghệ của VR360, học sinh có thể tham gia vào các hoạt động học tập dựa trên kinh nghiệm thực tế mà không cần rời khỏi phòng học.

Bên cạnh đó, công nghệ giúp giải thích các khái niệm phức tạp mà hình ảnh tĩnh hoặc thậm chí các thí nghiệm thực tế không thể đạt được cho học sinh. 

VR360 Tour cho phép học sinh thực hành các kỹ năng chuyên sâu trong môi trường an toàn và kiểm soát. Công nghệ mang đến cơ hội thực hành không giới hạn và giảm thiểu rủi ro. Tiềm năng của giải pháp VR360 Tour trong việc cải thiện chất lượng giáo dục và mở rộng phạm vi học tập là rất lớn, đặc biệt khi công nghệ này ngày càng trở nên phổ biến và dễ tiếp cận hơn. 

Minh chứng rõ ràng đó là tại các trường học, giáo viên cho học sinh tham gia các chuyến tham quan ảo tại bảo tàng thông qua công nghệ Virtual Tour VR360 mà không cần phải rời khỏi lớp học. Học sinh có thể khám phá các tác phẩm nghệ thuật, hiện vật lịch sử và triển lãm khoa học từ mọi góc độ, với thông tin hướng dẫn chi tiết được cung cấp ngay trong tour.

📌 Series Giáo dục và Công nghệ #2: Ứng dụng công nghệ 4.0 trong giáo dục, giảng dạy và học tập

Công nghệ này giúp học sinh có trải nghiệm học tập chân thực và sống động, giúp tăng cường sự hiểu biết về văn hóa và lịch sử, đồng thời làm phong phú thêm bài học mà không bị giới hạn bởi khoảng cách địa lý. 

6. Cloud Computing

Điện toán đám mây (cloud computing) đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc cách mạng hóa giáo dục, cung cấp các giải pháp linh hoạt, tiết kiệm và hiệu quả hơn. Việc chuyển đổi sang điện toán đám mây cho phép học sinh và giáo viên truy cập vào tài nguyên của trường từ bất kỳ đâu và trên bất kỳ thiết bị nào có kết nối internet, hỗ trợ hiệu quả cho việc học tập từ xa và linh hoạt ngoài giờ học chính khóa. 

Ngoài ra, các nền tảng đám mây cung cấp công cụ làm việc nhóm, giúp học sinh và giáo viên dễ dàng chia sẻ tài liệu, làm việc trên các dự án và giao tiếp với nhau một cách hiệu quả, bất kể khoảng cách địa lý. Điện toán đám mây cũng giúp các trường học tiết kiệm chi phí đầu tư vào phần cứng và phần mềm, nhờ vào khả năng lưu trữ và sử dụng tài nguyên trực tuyến, giảm thiểu nhu cầu mua sắm và bảo trì các thiết bị đắt tiền.

Các nền tảng như Microsoft Teams hỗ trợ các công cụ làm việc nhóm, giúp học sinh dễ dàng chia sẻ tài liệu và làm việc trên các dự án nhóm mà không bị giới hạn bởi khoảng cách địa lý. Ví dụ, tại Trường Đại học Stanford, Teams được sử dụng để tổ chức các lớp học từ xa, cho phép sinh viên tham gia các buổi học qua video, gửi bài tập, và tham gia vào các nhóm thảo luận trực tuyến.

7. Gamification

Gamification hay "trò chơi hóa," trong giáo dục là việc áp dụng các yếu tố trò chơi vào quá trình học tập để tăng cường sự hứng thú và động lực của học sinh. Bằng cách sử dụng các hệ thống điểm số, bảng xếp hạng, và phần thưởng, giáo viên có thể biến các bài học thành những thử thách thú vị mà học sinh muốn chinh phục.

Gamification giúp tạo ra một môi trường học tập tích cực, khuyến khích học sinh tham gia và tương tác với tài liệu học tập. Việc áp dụng trò chơi vào chương trình giảng dạy sẽ thúc đẩy quá trình học tập chủ động và cải thiện khả năng ghi nhớ thông tin một cách hiệu quả hơn. Đây cũng là một trong những đề tài được nghiên cứu và đề cập nhiều lần trong các cuộc thảo luận về chuyển đổi số trong giáo dục.

Một ví dụ thực tế về gamification trong giáo dục là nền tảng "Kahoot!". Đây là một công cụ học tập dựa trên trò chơi, nơi giáo viên tạo câu đố tương tác để học sinh tham gia. Học sinh cạnh tranh trả lời đúng và nhanh, kiếm điểm và leo bảng xếp hạng, tạo không khí hào hứng và thúc đẩy việc ôn tập kiến thức. Kahoot! đã được sử dụng rộng rãi để biến các bài học thành trải nghiệm thú vị và khuyến khích học sinh tự học nhiều hơn.

8. Blockchain

Blockchain trong giáo dục đang nổi lên như một công cụ mạnh mẽ để đảm bảo tính minh bạch, bảo mật và xác thực thông tin. Công nghệ này cho phép lưu trữ các dữ liệu quan trọng như hồ sơ học tập, bằng cấp và chứng chỉ mà không cần sự can thiệp của bên trung gian. Nhờ vào cơ chế mã hóa phức tạp và tính minh bạch của hệ thống, blockchain đảm bảo rằng dữ liệu không thể bị sửa đổi hoặc giả mạo.

Ngoài ra, blockchain cũng hỗ trợ quản lý hồ sơ học tập và chứng chỉ liên quan đến các khóa đào tạo, kỳ thi và chứng chỉ chuyên môn. Việc lưu trữ thông tin trên blockchain không chỉ giảm thiểu rủi ro mất mát dữ liệu mà còn cải thiện khả năng truy cập và quản lý thông tin cho các cơ sở giáo dục và học sinh, sinh viên.

Hiện nay, Blockchain đang là một trong những xu thế mới nhất của công nghệ trong giáo dục, được nhiều trường đại học và tổ chức giáo dục áp dụng để phát hành bằng cấp kỹ thuật số cho sinh viên tốt nghiệp. Những bằng cấp này được lưu trữ trên blockchain, giúp sinh viên dễ dàng chia sẻ với nhà tuyển dụng và các tổ chức khác mà không cần qua quy trình xác minh truyền thống.

Trường Đại học Hoa Sen (HSU) là trường đại học đầu tiên tại Việt Nam áp dụng công nghệ blockchain để quản lý, lưu giữ văn bằng, cho phép ngăn chặn nạn bằng giả và đảm bảo quyền lợi cho người học và nhà tuyển dụng. Mỗi tân cử nhân của HSU khi nhận văn bằng tốt nghiệp theo quy định truyền thống hiện hành còn được nhận một phiên bản xác thực trực tuyến, có địa chỉ mạng thường trực, vĩnh viễn, kèm theo một mã QR để thuận tiện sử dụng trong các hồ sơ giao tiếp trực tuyến của mình.

9. Social Media

Các phương tiện truyền thông xã hội đã trở thành một công cụ quan trọng trong việc kết nối, giao tiếp và chia sẻ thông tin giữa giáo viên, học sinh và phụ huynh. Công cụ cho phép sinh viên và giảng viên tương tác nhanh chóng và dễ dàng. Học sinh có thể chia sẻ ghi chú, video và tài liệu học tập hoặc đặt câu hỏi cho giáo viên của mình 

Nhiều trường học và tổ chức giáo dục sử dụng ứng dụng Zalo để tạo các nhóm học tập, nơi học sinh có thể thảo luận về bài tập, chia sẻ tài liệu và nhận phản hồi từ giáo viên. Và LinkedIn là nền tảng lý tưởng cho việc kết nối sinh viên với các chuyên gia trong ngành, giúp họ tìm kiếm cơ hội thực tập và việc làm, cũng như xây dựng mạng lưới nghề nghiệp. Những ứng dụng này không chỉ hỗ trợ học tập mà còn tăng cường sự tương tác và cộng tác trong cộng đồng giáo dục.

Đặc biệt trong tương tác với giảng viên, người dạy cũng có nhiều hơn cơ hội để lắng nghe, tư vấn, hướng dẫn sát sao hơn tới từng thành viên một, có nhiều thời gian để cùng đồng hành với sinh viên trong học tập góp phần nâng cao chất lượng, kết quả học tập của sinh viên.

Ví dụ như trường ĐH Lạc Hồng xây dựng hệ thống mạng xã hội riêng cho sinh viên của trường; bao gồm hệ thống trang web tích hợp mạng xã hội và trang fanpage Facebook, kênh Youtube.

10. Dữ liệu và Phân tích

Dữ liệu và phân tích giúp các nhà giáo dục đưa ra quyết định dựa trên thông tin chi tiết và đáng tin cậy. Bằng cách thu thập và phân tích dữ liệu thông qua quá trình học tập của học sinh, các trường học và tổ chức giáo dục có thể theo dõi tiến độ, xác định các khu vực cần cải thiện và cá nhân hóa trải nghiệm học tập. Phân tích dữ liệu cũng giúp dự đoán xu hướng và nhu cầu của học sinh, từ đó thiết kế các chương trình giáo dục hiệu quả hơn.

Nhiều trường đại học bắt đầu số hóa trường học, sử dụng hệ thống quản lý học tập (LMS) để theo dõi hiệu suất của sinh viên trong các khóa học trực tuyến. Thông qua phân tích dữ liệu, nhà trường có thể xác định sinh viên nào đang gặp khó khăn và cung cấp hỗ trợ kịp thời. 

Ngoài ra, phân tích dữ liệu cũng giúp tối ưu hóa việc quản lý tài nguyên, từ việc lập thời khóa biểu cho đến phân bổ giảng viên, nhằm đảm bảo chất lượng giảng dạy và học tập cao nhất, tạo ra một môi trường học tập thông minh và toàn diện hơn.

Trường THPT Võ Trường Toản nhận thấy sự phát triển nhanh chóng của công nghệ ngày nay, nhà trường đã lựa chọn hệ thống quản lý học tập (LMS) của Cohota với tiêu chí đáp ứng điều kiện của giáo viên và học sinh, có thể phát triển trong tương lai và góp phần thực hiện chuyển đổi số trong giáo dục. Hệ thống này có thể lưu trữ và quản trị nội dung bài học online, đồng thời, theo dõi và cập nhật các hoạt động học tập của học viên.

11. Chatbot

Chatbot trong giáo dục đang trở thành một công cụ hữu ích trong việc nâng cao trải nghiệm học tập và hỗ trợ tương tác giữa học sinh và giáo viên. Công cụ có khả năng cung cấp phản hồi tức thì cho các câu hỏi phổ biến, tra cứu thông tin bài tập, hoặc tìm kiếm tài liệu học tập mà không cần sự can thiệp của con người.

​Ngoài ra, chatbot còn giúp giảm tải công việc hành chính bằng cách tự động trả lời các câu hỏi thường gặp về lịch học, hạn nộp bài, hoặc quy trình đăng ký môn học, giúp giáo viên và nhân viên nhà trường tiết kiệm thời gian.

Bên cạnh đó, chatbot cũng tăng cường sự tương tác và kết nối trong lớp học bằng cách tổ chức các cuộc thảo luận nhóm trực tuyến, cung cấp câu đố kiểm tra kiến thức và thu thập phản hồi từ học sinh.

Ví dụ, Đại học Georgia State đã triển khai một trợ lý ảo thông minh Pounce để hỗ trợ sinh viên mới trong việc hoàn tất quy trình nhập học. Chatbot này đã giúp giảm đáng kể tỷ lệ bỏ học bằng cách gửi lời nhắc và giải đáp các thắc mắc của sinh viên ngay lập tức.

📌 Tham khảo: AI tạo sinh - Bước tiến mới của công nghệ

III. Cách công nghệ hiện đại nâng cao hiệu quả giáo dục

Công nghệ hiện đại đang nâng cao hiệu quả giáo dục thông qua nhiều cách khác nhau, từ cải thiện khả năng tiếp cận và cá nhân hóa học tập đến tăng cường tương tác và hỗ trợ giảng dạy. Các công cụ như e-Learning và học trực tuyến cho phép học sinh học tập mọi lúc, mọi nơi, tiếp cận kiến thức một cách linh hoạt và phù hợp với lịch trình cá nhân. 

Ngoài ra, trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích dữ liệu giúp cá nhân hóa quá trình học tập, điều chỉnh nội dung theo nhu cầu và khả năng của từng học sinh, từ đó tăng cường hiệu quả tiếp thu kiến thức.

Đồng thời, công nghệ thực tế ảo (VR) cũng mang đến những trải nghiệm học tập sống động, giúp học sinh hiểu rõ hơn về các khái niệm phức tạp thông qua mô phỏng 3D và các chuyến tham quan ảo. Các công nghệ như blockchain đảm bảo tính minh bạch và bảo mật trong quản lý hồ sơ học tập và cấp bằng, trong khi điện toán đám mây tạo điều kiện thuận lợi cho việc lưu trữ và chia sẻ tài liệu giáo dục một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Hơn nữa, công cụ chatbot và nền tảng truyền thông xã hội đang tăng cường giao tiếp và hỗ trợ giữa học sinh, giáo viên và phụ huynh, tạo ra một môi trường học tập tương tác và kết nối. Công nghệ hiện đại không chỉ giúp cải thiện hiệu quả giảng dạy mà còn làm cho quá trình học tập trở nên thú vị và phù hợp hơn với nhu cầu của thời đại số hóa.

IV. Kết luận 

Những xu thế mới của công nghệ trong giáo dục được đề cập phía trên cho thấy việc ứng dụng công nghệ vào giáo dục đã và đang tạo ra những bước tiến đáng kể trong việc cải thiện chất lượng, hiệu quả học tập không chỉ làm cho việc học trở nên hấp dẫn hơn mà còn nâng cao khả năng hiểu biết và ghi nhớ thông tin qua các trải nghiệm thực tế ảo sâu rộng. 

Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn các lựa chọn tích hợp công nghệ vào chương trình giáo dục của bạn ngay hôm nay thông qua email: infor@vr360.com.vn!