Chuyển đổi số cấp xã, phường: Nền tảng của chính quyền số

Trong tiến trình xây dựng chính quyền số, xã/phường giữ vai trò là cấp chính quyền gần dân nhất, trực tiếp tiếp nhận, giải quyết và phản hồi hầu hết các nhu cầu hành chính, dân sinh hằng ngày. Chính vì vậy, chuyển đổi số ở cấp xã, phường không chỉ là một mắt xích trong tổng thể chiến lược chuyển đổi số quốc gia, mà còn là nền tảng cốt lõi quyết định hiệu quả vận hành của chính quyền số ở địa phương. 

Vậy chuyển đổi số cấp xã, phường là gì? Thực trạng công tác chuyển đổi số hiện nay và giải pháp? Đọc ngay bài viết dưới đây để hiểu rõ bức tranh tổng thể về chuyển đổi số tại địa phương hiện nay.

Chuyển đổi số cấp xã, phường là gì?

Chuyển đổi số cấp xã, phường được hiểu là quá trình ứng dụng công nghệ số, dữ liệu số và các nền tảng số vào hoạt động quản lý, điều hành và cung cấp dịch vụ công tại chính quyền cơ sở. Quá trình này không dừng lại ở việc tin học hóa hay số hóa hồ sơ, mà hướng tới thay đổi phương thức làm việc, nâng cao tính minh bạch, hiệu quả và lấy người dân làm trung tâm phục vụ.

Quá trình chuyển đổi số cấp xã được triển khai dựa trên 3 trụ cột chính:

• Chính quyền số cấp xã: Nâng cao hiệu quả điều hành, giảm thủ tục hành chính, tăng tính minh bạch.
• Kinh tế số nông thôn: Hỗ trợ nông dân và hợp tác xã ứng dụng công nghệ vào sản xuất, tiêu thụ nông sản qua nền tảng số.
• Xã hội số trong cộng đồng dân cư: Đưa thông tin, dịch vụ công và giáo dục đến gần người dân hơn thông qua các nền tảng trực tuyến.

Chính quyền cấp xã, phường đóng vai trò trung tâm trong quá trình này, là “cầu nối” giữa người dân và hệ thống dữ liệu quốc gia. Chính vì vậy, việc hiểu rõ chuyển đổi số xã là gì và triển khai bài bản sẽ mang lại lợi ích lâu dài cho cả cộng đồng.

⇀ Tham khảo thêm: Cẩm nang chuyển đổi số từ VR360 (Phần 1)

TS. Trịnh Công Duy (đại diện VR360) chia sẻ về giải pháp chuyển đổi số, số hóa trong công tác hành chính, văn phòng

Thực trạng công tác chuyển đổi số tại xã, phường hiện nay

Trong những năm gần đây, chuyển đổi số tại cấp xã, phường đã được quan tâm và từng bước triển khai theo định hướng chung của Chương trình Chuyển đổi số quốc gia. Nhiều địa phương đã chủ động ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý, điều hành và cung cấp dịch vụ công. Tuy nhiên, nhìn tổng thể, công tác chuyển đổi số tại xã, phường hiện nay vẫn đang ở giai đoạn khởi đầu, thiếu đồng bộ và còn tồn tại không ít hạn chế.

Một số kết quả bước đầu đã đạt được

Trước hết, hạ tầng công nghệ thông tin tại nhiều xã, phường đã được cải thiện đáng kể. Hệ thống máy tính, mạng nội bộ, kết nối internet và phần mềm quản lý văn bản, điều hành được triển khai tương đối phổ biến. Nhiều địa phương đã sử dụng các hệ thống một cửa điện tử, cổng dịch vụ công trực tuyến, chữ ký số trong xử lý văn bản hành chính, từng bước thay thế phương thức làm việc thủ công.

Công tác số hóa hồ sơ, tài liệu hành chính, đặc biệt là hồ sơ thủ tục hành chính, sổ sách quản lý dân cư, đất đai, hộ tịch… đã được triển khai tại một số địa phương, tạo tiền đề cho việc hình thành dữ liệu số phục vụ quản lý và ra quyết định.

Theo ông Lê Anh Tuấn – Phó Cục trưởng Cục Chuyển đổi số quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ), đến quý II/2025, Việt Nam đã tăng 15 bậc trên bảng xếp hạng Chính phủ số, vươn lên vị trí 71/193 quốc gia và vùng lãnh thổ. 

Về triển khai dịch vụ công trực tuyến, tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình tính đến tháng 7/2025 đạt 39,85%, trong đó khối bộ đạt 51,85%, khối tỉnh đạt 15,08%, tăng 4,24 điểm phần trăm so với năm 2024. 

Ở trụ cột xã hội số, cả nước đã cấp 17,5 triệu căn cước công dân, 64 triệu tài khoản VNeID với 48 tiện ích tích hợp, ghi nhận khoảng 1,5 triệu lượt sử dụng mỗi ngày—cho thấy mức độ tiếp cận và sử dụng dịch vụ số của người dân ngày càng gia tăng.  

Những hạn chế và tồn tại phổ biến

Thứ nhất, thiếu đồng bộ và manh mún trong triển khai. Việc ứng dụng công nghệ chủ yếu dừng ở mức “tin học hóa”, chưa tạo ra sự thay đổi căn bản trong quy trình làm việc và mô hình quản lý. Nhiều hệ thống phần mềm hoạt động rời rạc, chưa liên thông dữ liệu giữa các lĩnh vực và các cấp chính quyền.

Thứ hai, chất lượng dữ liệu và mức độ khai thác dữ liệu còn thấp. Việc số hóa hồ sơ ở nhiều nơi mới chỉ mang tính hình thức, dữ liệu chưa được chuẩn hóa, cập nhật thường xuyên hoặc chưa được sử dụng hiệu quả để phục vụ công tác phân tích, dự báo và hỗ trợ ra quyết định.

Thứ ba, nguồn nhân lực cho chuyển đổi số tại cấp cơ sở còn hạn chế. Việc thiếu cán bộ chuyên trách về công nghệ thông tin khiến quá trình vận hành, bảo trì và nâng cấp các hệ thống số gặp nhiều khó khăn. 

Khoảng cách giữa công nghệ và người dân: Một thực tế khác là mức độ tiếp cận và sử dụng dịch vụ số của người dân tại xã, phường còn chưa cao, đặc biệt ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Thói quen sử dụng hồ sơ giấy, giao dịch trực tiếp vẫn phổ biến, trong khi kỹ năng số của một bộ phận người dân còn hạn chế. Điều này đặt ra yêu cầu chuyển đổi số không chỉ tập trung vào công nghệ, mà cần song hành với công tác truyền thông, hướng dẫn và nâng cao năng lực số cho cộng đồng.

Một số giải pháp trong công tác chuyển đổi số cấp xã, phường

Hoàn thiện hạ tầng số và nền tảng dùng chung: Hạ tầng số là nền tảng cốt lõi của chính quyền số cấp xã, phường. Các địa phương cần tiếp tục đầu tư và chuẩn hóa:

• Hệ thống mạng nội bộ, đường truyền internet ổn định, bảo đảm an toàn thông tin.
• Trang thiết bị làm việc số cho cán bộ, công chức (máy tính, thiết bị ký số, thiết bị hội nghị trực tuyến).
• Triển khai thống nhất các nền tảng dùng chung: quản lý văn bản – điều hành, một cửa điện tử, cổng dịch vụ công, hệ thống báo cáo số.

Đẩy mạnh số hóa dữ liệu và quản trị dữ liệu cơ sở: Chuyển đổi số cấp xã, phường không thể thành công nếu thiếu dữ liệu chất lượng. Do đó cần:

• Số hóa hồ sơ hành chính, tài liệu lưu trữ, dữ liệu hộ tịch, đất đai, văn hóa – xã hội theo chuẩn thống nhất.
• Xây dựng cơ sở dữ liệu số cấp xã, phường, bảo đảm cập nhật thường xuyên, chính xác và có khả năng kết nối với các hệ thống cấp trên.
• Chuyển từ “lưu trữ dữ liệu” sang “khai thác dữ liệu” phục vụ quản lý, thống kê, dự báo và ra quyết định. 

Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) trong quản lý và phục vụ người dân: AI đang mở ra hướng tiếp cận mới cho chuyển đổi số cấp cơ sở, giúp chính quyền xã, phường nâng cao hiệu quả hoạt động với nguồn lực hạn chế. Một số hướng ứng dụng tiêu biểu gồm:

• AI hỗ trợ cán bộ hành chính: tự động phân loại hồ sơ, gợi ý xử lý thủ tục, tra cứu văn bản, giảm tải công việc thủ công.
• Trợ lý số/Chatbot AI: hỗ trợ người dân tra cứu thủ tục hành chính, thời gian giải quyết, hồ sơ cần chuẩn bị, hoạt động 24/7.
• AI phân tích dữ liệu dân cư – phản ánh hiện trường: Ứng dụng camera AI hỗ trợ chính quyền nắm bắt nhu cầu, vấn đề phát sinh tại địa bàn để kịp thời xử lý.
• Ưu tiên triển khai Local AI bảo mật cao giúp bảo đảm an toàn dữ liệu, phù hợp với đặc thù thông tin nhạy cảm ở cấp cơ sở.

Phát triển không gian số địa phương với VR và vrSmart Tourism

Bên cạnh quản lý hành chính, chuyển đổi số xã, phường cần gắn với phát triển kinh tế – văn hóa – du lịch địa phương, trong đó vrSmart Tourism là giải pháp hiệu quả, mang lại giá trị trực quan. 

vrSmart Tourism cấp xã, phường: xây dựng bản đồ du lịch thông minh, tour tham quan ảo 360°, tích hợp thuyết minh số, hỗ trợ quảng bá điểm đến, làng nghề, lễ hội địa phương. Giải pháp này không chỉ phục vụ người dân mà còn góp phần xây dựng hình ảnh địa phương hiện đại, minh bạch và thân thiện.

⇀ Tham khảo dự án bản đồ số tại Phường Hồng Gai cho VR360 thực hiện tại đây! 

Giải pháp bản đồ số hơn 200 địa chỉ đỏ tại Hà Nội từ VR360

Nâng cao năng lực số cho đội ngũ cán bộ cấp cơ sở: Con người là yếu tố quyết định trong chuyển đổi số. Do đó, cần tổ chức đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng số, kỹ năng sử dụng nền tảng số, AI và dữ liệu cho cán bộ xã, phường. Xây dựng đội ngũ cán bộ nòng cốt về chuyển đổi số tại cơ sở, đồng thời khuyến khích tư duy đổi mới, dám thử nghiệm các mô hình và giải pháp số phù hợp với thực tiễn địa bàn.

VR360 đồng hành cùng chuyển đổi số cấp xã, phường

Đồng hành cùng chính quyền địa phương trong tiến trình chuyển đổi số cấp xã, phường, VR360 cung cấp hệ sinh thái giải pháp số hóa không gian và dữ liệu trực quan, phù hợp với điều kiện và nhu cầu thực tế tại cơ sở. Các giải pháp tiêu biểu bao gồm: Tour 360°, vrSmart Tourism, vrMuseum...

VR360 (thứ 3 từ phải sang) đồng hành cùng chuyển đổi số Xã Sơn Hà

Những giải pháp này giúp xã, phường hiện đại hóa công tác quản lý, truyền thông, nâng cao khả năng tiếp cận thông tin của người dân, quảng bá hiệu quả hình ảnh địa phương, đồng thời tạo nền tảng dữ liệu số phục vụ điều hành, giáo dục và phát triển du lịch – văn hóa bền vững. Tất cả được triển khai theo hướng trực quan, dễ sử dụng, dễ mở rộng, đảm bảo tính bảo mật và khả năng vận hành lâu dài.

Liên hệ hotline 0935 69 03 69 để được hỗ trợ chi tiết các giải pháp trong công tác chuyển đổi số cấp xã phường.