Bản đồ số hóa là gì? Tính ứng dụng thực tiễn trong cuộc sống

Cùng với sự phát triển của công nghệ số, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào thực tiễn đời sống đã không còn xa lạ. Hình ảnh google map thay thế cho những bản đồ giấy trở nên phổ biến hơn khi công nghệ số hóa bản đồ ra đời. Nhiều giải pháp kiến tạo mang đến một bản đồ số hóa tích hợp đầy đủ các thông tin tinh gọn mà bản đồ giấy khó có thể làm được.  

I. Bản đồ số hóa là gì?

Bản đồ số hóa còn được gọi với tên gọi khác là bản đồ số (hệ thống thông tin địa lý GIS) được tạo ra bằng cách sử dụng công nghệ số hóa để biểu diễn các thông tin về địa lý như tên địa điểm, tuyến đường, khu dân cư, các dịch vụ tiện ích khác... Tại đây, các thông tin về địa điểm được tổng hợp một cách có hệ thống và lưu trữ dưới dạng kỹ thuật số tích hợp ngay trên bản đồ. Các dữ liệu số này sẽ được lưu trữ và đọc bởi các thiết bị như các thiết bị lưu trữ thông qua cổng USB, đĩa CD, đĩa từ, đĩa cứng… 

Để có thể tạo nên bản đồ số cần có những yếu tố như:

• Thiết bị ghi dữ liệu: Máy scan, máy ảnh, máy quay chuyên dụng thường được sử dụng trong quá trình số hóa để ghi lại dữ liệu
• Máy tính
• Cơ sở dữ liệu
• Thiết bị thể hiện bản đồ

Bản đồ số thường được tạo ra thông qua quá trình thu thập dữ liệu từ các nguồn khác nhau, chẳng hạn như hình ảnh vệ tinh, thông tin địa lý từ cơ quan chức năng, hoặc các bản đồ khác được tạo ra trước đó. Sau đó, các dữ liệu này được xử lý, tổ chức để tạo thành bản đồ số và được trình bày trên các nền tảng trực tuyến hoặc phần mềm địa lý. Số hóa bản đồ được ứng dụng phổ biến trong các dự án về xây dựng, quy hoạch… trên diện rộng giúp người dùng thuận tiện lưu trữ toàn bộ dữ liệu của bản đồ trên hệ thống thiết bị mà máy tính có thể đọc được.  

II. Đặc điểm của bản đồ số hóa

Giống như bản đồ truyền thống, bản đồ số về cơ bản cũng có các đặc điểm đặc trưng như sau:

• Là hình ảnh thu nhỏ của bề mặt trái đất và được xác định dựa trên cơ sở toán học bao gồm: tỷ lệ, phép chiếu, bố cục bản đồ và sai số biến dạng tùy theo từng phép chiếu.
• Các nội dung bản đồ được biểu thị theo phương pháp lựa chọn và khái quát nhất định (tổng quát hóa bản đồ).
• Mức độ đầy đủ các thông tin về dữ liệu và độ chính xác trong bản đồ số hoàn toàn đáp ứng yêu cầu các tiêu chuẩn bản đồ theo thiết kế ban đầu.
• Bản đồ không cần định hình phẳng bằng đồ họa, thực chất là tập hợp có tổ chức các dữ liệu trong một hệ quy chiếu, không có tỷ lệ như bản đồ thông thường.
• Hệ thống ký hiệu trong bản đồ số thực chất là các ký hiệu của bản đồ thông thường đã số hóa.
• Các đối tượng, hiện tượng đều được biểu thị bằng ngôn ngữ bản đồ.
• Lưu trữ những dữ liệu mà bản đồ truyền thống không thể liên kết trực tiếp.

III. Cách thức số hóa bản đồ

• Số hóa bằng bàn số (Digitizer): Là cách thức sử dụng bàn số hóa để chuyển các bản vẽ đối tượng trên bản đồ giấy theo hệ tọa độ bản đồ để lưu trong máy tính dưới dạng số. Phương pháp này có độ chính xác thấp do phụ thuộc vào thao tác thủ công, tỷ lệ bản đồ và độ phân giải phụ thuộc vào thiết bị số hóa.  
• Số hóa trên màn hình thông qua máy quét ảnh (Scanner): Là cách thức chuyển từ bản đồ giấy thông qua máy quét ảnh tạo ra hình ảnh bản đồ, sau đó sử dụng hệ thống GIS định vị về hệ tọa độ bản đồ thông qua các chức năng đồ họa của GIS để số hóa dữ liệu. 

IV. Những ứng dụng của bản đồ số hóa

4.1 Đối với khối Chính phủ

     - Ứng dụng bản đồ số hóa trong quy hoạch:

Công nghệ bản đồ số trực tuyến được sử dụng kết hợp với công nghệ di động nhằm phục vụ quản lý, công khai thông tin quy hoạch xây dựng. Bản đồ nền chuyên biệt dành cho quy hoạch xây dựng với độ chi tiết, chính xác cao, đáp ứng nhu cầu làm nền cho việc định hướng các đối tượng hay các vị trí quan trọng trong quy hoạch.

     - Số hóa, chuẩn hóa và chuyển đổi cơ sở dữ liệu:

Thực hiện thi công số hóa, chuẩn hóa và chuyển đổi cơ sở dữ liệu toàn diện, chuyên biệt cho lĩnh vực quy hoạch xây dựng. Bộ ứng dụng GIS chuyên biệt cho quy hoạch xây dựng giúp quản lý tập trung, thống nhất và trực quan cơ sở dữ liệu quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị.

     - Ứng dụng trong hạ tầng kỹ thuật:

Công nghệ bản đồ số hóa được ứng dụng kết hợp với công nghệ đo đạc, thu thập dữ liệu với độ chính xác cao nhằm xây dựng và quản lý, vận hành hệ thống cơ sở dữ liệu hạ tầng kỹ thuật đô thị đồng bộ, thống nhất phục vụ đô thị thông minh và chính quyền số với 3 dịch vụ chính được sử dụng là: bản đồ thiết kế chuyên biệt, ứng dụng GIS cho lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật, thu thập và xây dựng cơ sở dữ liệu hạ tầng.

     - Ứng dụng trong hạ tầng giao thông:

Trong lĩnh vực này bản đồ số được ứng dụng nhằm tìm kiếm, thu thập và xây dựng cơ sở dữ liệu kết cấu hạ tầng giao thông, quản lý chia sẻ kế cấu hạ tầng, thực hiện bảo trì hạ tầng giao thông đường bộ, đường thủy nội địa.

4.2 Khối Doanh nghiệp

     - Lĩnh vực bất động sản:

Bản đồ số được ứng dụng nhằm xây dựng giải pháp giúp các doanh nghiệp bất động sản quản lý hiệu quả bản đồ và các tài nguyên dữ liệu không gian. Đồng thời, bản đồ số còn cho phép xây dựng kho dữ liệu không gian nội bộ để chia sẻ, cập nhật thông tin giúp lãnh đạo và đội ngũ môi giới sử dụng tối ưu tài sản vào công việc kinh doanh. Bản đồ số hóa còn hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc thống kê quy mô, triển khai quy hoạch bất động sản.

     - Lĩnh vực khu công nghiệp:

Bản đồ số hóa được ứng dụng nhằm cung cấp các giải pháp giúp nhà đầu tư hạ tầng khu công nghiệp dễ dàng xây dựng được bản đồ và cơ sở dữ liệu khu công nghiệp như: Phục vụ định vị, quản lý bản đồ phân lô và công trình hạ tầng kỹ thuật của khu công nghiệp, sử dụng công nghệ đo đạc, thu thập bản đồ có độ chính xác cao để biên tập, chuẩn hóa và chuyển đổi bản đồ quy hoạch hạ tầng khu công nghiệp.

     - Lĩnh vực du lịch:

Bản đồ số hóa các địa điểm du lịch ngay tại một hệ thống bản đồ tổng giúp du khách có thể tìm hiểu, tiếp cận các thông tin về điểm đến một cách nhanh chóng và chính xác. Xác định vị trí, phương hướng của các địa điểm du lịch trên hệ thống bản đồ số. Ứng dụng bản đồ số hóa trong du lịch giúp ban quản lý du lịch có thể thống kê được dữ liệu các địa điểm tập trung đẩy mạnh khai thác du lịch tiềm năng.

• Hướng dẫn đi lại: Hỗ trợ du khách biết đường đi đến các địa điểm du lịch một cách dễ dàng, cung cấp thông tin chi tiết về các con đường, lối đi và thời gian đi lại.
• Điểm tham quan: Bản đồ số cũng giúp du khách tìm kiếm các điểm tham quan địa phương, như bảo tàng, công viên và di tích lịch sử, cung cấp đánh giá, hình ảnh và địa chỉ của các điểm đến này.
• Dịch vụ du lịch: Cung cấp thông tin về các dịch vụ du lịch khác, bao gồm các khách sạn, nhà hàng, cửa hàng và quầy thông tin du lịch đã được số hóa và tích hợp vào bản đồ.

Có thể bạn quan tâm: Tổng hợp 7 ví dụ về số hóa trong doanh nghiệp theo lĩnh vực

     - Trong lĩnh vực cung ứng logistics, bán lẻ

Hiện nay hầu hết những doanh nghiệp hoạt động trong ngành sản xuất, kinh doanh bán lẻ, thực phẩm, y tế, … đều đã đưa ứng dụng bản đồ số vào hoạt động kinh doanh. Cụ thể ứng dụng bản đồ số giúp xác lập vị trí hàng hóa thiết yếu theo nhu cầu mua của người tiêu dùng ở từng khu vực nhằm mục đích khoanh vùng và phân bố chính xác sản phẩm, mặt hàng đúng nhu cầu của khách hàng.

Lưu trữ thông tin dữ liệu một cách có hệ thống, sau đó thông tin dữ liệu được nghiên cứu, phân tích và thống kê giám sát từng loại mặt hàng, sản phẩm đến từng khu vực. Doanh nghiệp có thể dựa vào những thông tin này để phân phối cũng như xây dựng mạng lưới kinh doanh, sản xuất, vận chuyển từng loại hàng hóa đến từng khu vực. Người tiêu dùng cũng sẽ có thể tiếp cận được loại hàng hóa theo đúng nhu cầu một cách thuận tiện nhất.

V. Ưu và nhược điểm của bản đồ số so với bản đồ giấy

Bản đồ số hóa là một phát minh mới trong thời đại số hóa hiện nay, mang đến cho người dùng những tiện ích nhất định trong đời sống ngày nay. Có thể điểm qua một số ưu điểm nhược điểm nổi bật như sau:

5.1 Ưu điểm

• Cung cấp thông tin đầy đủ, chi tiết và thường xuyên được cập nhật, hiệu chỉnh
• Có khả năng được mở rộng bản đồ, điều chỉnh khi có những thay đổi cần thiết
• Có nhiều chế độ xem khác nhau, bao gồm: chế độ xem ảo, chế độ xem vệ tinh và chế độ xem kết hợp
• Có thể sửa đổi, bổ sung và cập nhật thêm các ký hiệu trên bản đồ như con đường mới xây dựng, địa điểm…
• Tạo hình ảnh trực quan về dữ liệu của các địa điểm, giúp người dùng có thể dễ dàng hình dung hơn.
• Cho phép phân tích các mối quan hệ liên ngành dựa trên địa điểm.

5.2 Nhược điểm

Bên cạnh những ưu điểm, bản đồ số hóa vẫn tồn tại một số hạn chế khi so với bản đồ giấy.

• Khó có thể thay đổi thói quen xem bản đồ giấy với một nhóm đối tượng đã quen sử dụng trước đó.
• Nhờ bản đồ giấy, các nhà nghiên cứu có thể phát triển từ các bản đồ lịch sử và kết hợp với các dữ liệu đa dạng để đặt ra các vấn đề mới.
• Quá trình chuyển đổi dữ liệu lưu trữ hay tìm bộ dữ liệu địa điểm miễn phí của chính phủ để tạo bản đồ sẽ có thể định hình lại hướng nghiên cứu theo nhiều hướng khác nhau.

Bài viết liên quan:

• Công trình số hóa di tích lịch sử lưu giữ giá trị văn hóa
• Ứng dụng số hóa trong 5 lĩnh vực kinh doanh của danh nghiệp

Trong tương lai, bản đồ số hóa không chỉ nâng cao những trải nghiệm của khách hàng khi sử dụng mà còn mở rộng tính ứng dụng, tác động đến hầu hết các ngành nghề khác nhau. Hy vọng với những thông tin mà VR360 đã chia sẻ về bản đồ số sẽ giúp bạn có những chiến lược áp dụng hiệu quả. 

LIÊN HỆ HỢP TÁC CÙNG VR360 
VR360 – ĐỔI MỚI ĐỂ KHÁC BIỆT 
- Facebook: https://www.facebook.com/vr360vnvirtualtour/
- Hotline:  0935 690 369  
- Email: infor@vr360.com.vn 
- Địa chỉ:

• 123 Phạm Huy Thông, Sơn Trà, Đà Nẵng
• Toà nhà Citilight, số 45 Võ Thị Sáu, Đakao, Quận 1, TP Hồ Chí Minh
• 3B Đặng Thái Thân, Phan Chu Trinh, Hoàn Kiếm, Hà Nội