Công trình số hóa di tích lịch sử lưu giữ giá trị văn hóa

Số hóa di tích lịch sử đang được các chính quyền địa phương đẩy mạnh trong những năm gần đây. Chỉ với việc tạo mã QR để có thể truy cập nhanh chóng vào các địa điểm di tích, lịch sử, tìm kiếm các thông tin về nguồn gốc và được trải nghiệm hình ảnh chân thật, sống động... là những điều mà số hóa có thể mang đến cho du khách.  

I. Số hóa di tích lịch sử là gì 

Số hóa di tích lịch sử (SHDTLS) là quá trình chuyển đổi thông tin (âm thanh, hình ảnh, tài liệu) của các di tích lịch sử thành định dạng số để sử dụng, lưu trữ và chia sẻ một cách dễ dàng. Quá trình số hóa có thể được thực hiện bởi các thiết bị điện tử như máy ảnh, camera, ghi âm, máy scan và được lưu trữ trên máy tính. 

Công cuộc số hóa được xem là bước phát triển cao của việc lưu giữ cũng như truyền bá các giá trị di tích lịch sử. Nhất là trước thách thức của thời gian, những hình ảnh, tài liệu liên quan đến các di tích vẫn có thể được bảo tồn, chia sẻ đến với thế hệ mai sau một cách dễ dàng. Có thể hình dung số hóa như một kho chứa tư liệu về các di tích lịch sử và bạn có thể tìm kiếm thông tin tức thì. 

Số hóa di tích lịch sử tăng cường khả năng kết nối giữa các giá trị văn hóa với du khách từ xa, tạo điều kiện thuận lơi trong việc nghiên cứu học tập, tìm hiểu về các nội dung liên quan đến lịch sử văn hóa.  

II. Thực trạng số hóa di tích lịch sử hiện nay 

Trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập và giao lưu quốc tế hiện nay, di tích lịch sử đang được Nhà nước đặc biệt quan tâm nhằm bảo tồn, khai thác, phát huy giá trị. Công tác tuyên truyền, thúc đẩy các địa phương triển khai thực hiện số hóa ngày càng được đẩy mạnh. Nhiều tỉnh thành trong năm 2023 đã tổ chức những công trình thanh niên để quảng bá di tích, bảo tồn và kết nối du lịch. Định hướng phát huy giá trị di sản văn hóa gắn với phát triển du lịch trên địa bàn các tỉnh thành được tập trung đẩy mạnh và đang phát huy hiệu quả. 

2.1 Quảng Ngãi số hóa di tích lịch sử 

Năm 2023 là một năm với nhiều đột phá của Đoàn Thanh niên tỉnh Quảng Ngãi khi tổ chức thực hiện công trình thanh niên “Số hóa di tích lịch sử, văn hóa”. Đây là hoạt động ý nghĩa của tuổi trẻ Quảng Ngãi nhằm cung cấp chính xác dữ liệu, hình ảnh, tài liệu liên quan đến các khu di tích, địa chỉ đỏ, danh lam thắng cảnh. 

Tỉnh đã tiến hành số hóa cho 12 di tích lịch sử, chỉ cần sử dụng điện thoại để quét mã QR, người dùng có thể nhận đầy đủ thông tin, hình ảnh về địa điểm, mang đến những trải nghiệm tuyệt vời cũng như hiểu hơn về giá trị lịch sử của di tích lịch sử mà không cần đến hướng dẫn viên du lịch giới thiệu.  

2.2 Thủ đô đẩy mạnh công tác số hóa di tích 

Hà Nội sử dụng công nghệ hình ảnh 360 kết hợp với video clip, âm thanh, hình ảnh trong việc quảng bá hình ảnh di tích lịch sử. Chỉ cần thao tác quét mã QR, du khách sẽ có được thông tin đầy đủ, chi tiết về nhiều di tích lịch sử của Thủ đô. Đây là công trình “Số hóa các di tích” đang được các cơ sở Đoàn thanh niên trên địa bàn thành phố Hà Nội thực hiện rộng rãi, đạt hiệu quả trong thực tiễn. 

Trong tháng thanh niên vừa qua, Đoàn thanh niên huyện Phúc Thọ đã thực hiện gắn biển công trình thanh niên quét mã QR “Ứng dụng công nghệ thông tin trong tuyên truyền, quảng bá du lịch huyện Phúc Thọ” tại di tích lịch sử quốc gia đặc biệt đền Hát Môn - thờ Hai Bà Trưng (ở xã Hát Môn). Điều này giúp việc tìm kiếm thông tin, tham quan các địa điểm trở nên dễ dàng, nhanh chóng và hiệu quả. 

2.3 Bình Dương số hóa di tích lịch sử 

Để giúp đoàn viên thanh niên và người dân có thể dễ dàng hơn trong tiếp cận và tìm hiểu những di tích lịch sử cách mạng, Ban Thường vụ tỉnh Đoàn đã chỉ đạo 100% chính quyền địa phương phối hợp với các ngành thực hiện số hóa các tài liệu, hiện vật, thông tin về các địa danh lịch sử. 

Theo đó, các thông tin thuyết minh được biên tập, thiết kế rõ ràng, chi tiết, dễ hiểu, dễ theo dõi được tích hợp sẵn trong mã QR Code, chỉ cần qua điện thoại thông minh kết nối wifi hoặc tích hợp sẵn Internet và cài ứng dụng quét mã QR Code, du khách có thể nhanh chóng tìm kiếm được thông tin cần thiết về địa điểm mình đặt chân tới mà không cần sự có mặt của thuyết minh viên. 

Xem thêm bài viết Xu hướng số hoá hiện vật giải pháp dành cho bảo tàng

III. Hiệu quả số hóa di tích lịch sử mang lại 

Số hóa di tích đang ngày càng chứng tỏ hiệu quả vượt trội trong công tác quảng bá và lưu trữ các hình ảnh, tài liệu liên quan đến di tích lịch sử.   

     -  Phát huy giá trị di tích lịch sử: SHDTLS là bước đột phá của công tác bảo tồn, quảng bá và phát huy giá trị di tích. Không lo ngại đến việc lưu giữ những hình ảnh, tài liệu, di tích không bị mai một theo thời gian. Số hóa như kho lưu trữ thông tin khổng lồ và có thể đưa ra kết quả tìm kiếm nhanh chóng, chính xác. Đặc biệt, số hóa có thể làm giảm những tổn hại trong quá trình du khách tham quan, bị ảnh hưởng bởi những yếu tố thuộc về tự nhiên. 

     -  Tiết kiệm chi phí, thời gian: Việc triển khai mô hình số hóa không chỉ tiết kiệm kinh phí trong công tác tuyên truyền, quảng bá du lịch mà còn thể giúp ban quản lý di tích có thể dễ dàng quản lý các thông tin, tài liệu một cách khoa học. Giảm thiểu thời gian cho công việc cập nhật, tìm kiếm của ban quản lý. Đồng thời mang đến sự thuận tiện cho khách du lịch, không cần phải mất quá nhiều thời gian để tìm kiếm và xác thực mức độ tin cậy của một thông tin liên quan đến di tích, tất cả đều được tổng hợp trong QR code của địa điểm. 

     -  Quảng bá du lịch dễ dàng hơn: SHDTLS đưa các di sản, di tích đến gần hơn với du khách trong và ngoài nước. Với hình thức quảng bá trực tuyến, số hóa di tích lịch sử giúp du khách có thể dễ dàng tiếp cận với thông tin một cách nhanh chóng và chính xác. Việc tìm hiểu vị trí địa lý và thông tin về các di tích lịch sử không chỉ dừng lại ở du khách trong nước mà còn tạo điều kiện để du khách nước ngoài có mong muốn tìm hiểu văn hóa, lịch sử của Việt Nam. Số hóa giúp quá trình truyền thông được tiếp cận đến nhiều đối tượng khi hoạt động tốt trên nhiều nền tảng mạng xã hội như: Facebook, Instagram, Website...    

     -  Đột phá trong quản lý, lưu giữ và bảo tồn di tích: Theo thời gian, có nhiều di tích bị tác động bởi các yếu tố về con người, thời tiết dẫn đến tình trạng hư tổn hoăc thất lạc. Đó chính là một tổn thất lớn trong công tác bảo tồn di tích lịch sử Việt Nam. Việc số hóa di tích thông qua lưu trữ hình ảnh, thông tin tư liệu trong hệ thống ứng dụng công nghệ để có thể dễ dàng quản lý. Hệ thống cho phép ban quản lý có thể theo dõi, cập nhật các thông tin mới về di tích. Đây được xem là một trong những giải pháp giúp lưu giữ và bảo tồn các tài liệu, hiện vật khỏi các yếu tố bên ngoài tác động.  

IV. Một số hạn chế trong công tác số hóa di tích lịch sử 

Bên cạnh những hiệu quả mà SHDTLS mang lại, công tác triển khai và đồng bộ ở các tỉnh vẫn còn nhiều hạn chế, bộ lộ những khó khăn trong công tác quản lý di sản, văn hóa. Cụ thể: 

• Thứ nhất, nhận thức của một bộ phận cán bộ quản lý, người dân địa phương và đơn vị cung cấp dịch vụ du lịch vẫn còn hạn chế về vai trò của di sản văn hóa, vai trò công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phục vụ phát triển kinh tế. Điều này làm cản trở đối với việc xây dựng và thực hiện các chính sách, kế hoạch cho công tác quản lý di sản văn hóa của địa phương. 
• Thứ hai, nhiều di tích lịch sử, di sản văn hóa phi vật thể vẫn chưa được các cấp quản lý quan tâm đúng mức. Thể hiện ở trường hợp nhiều di sản văn hóa phi vật thể sau khi được các cấp có thẩm quyền công nhận có danh hiệu thì địa phương vẫn chưa có kế hoạch bảo tồn và phát huy giá trị của di sản trong đời sống. Dễ dàng có nguy cơ bị mai một theo thời gian. 
• Thứ ba, công tác tuyên truyền, quảng bá về hệ thống di tích và giá trị di sản văn hóa tới cộng đồng nói chung và khách du lịch nói riêng của  vẫn còn hạn chế. Điển hình nhất là công tác truyền thông cho người dân, các điểm đến, chương trình văn hóa nghệ thuật trong các chương trình, tour của các công ty lữ hành vẫn còn hạn chế. 

Để đạt được mục tiêu số hóa hoàn toàn các di tích lịch sử trên cả nước, công tác quản lý số hóa di tích lịch sử vẫn đang được đẩy mạnh trên địa bàn cả nước. Nhiều hoạt động số hóa ứng dụng công nghệ AI, VR, tạo QR code cho di tích. Hy vọng với những thông tin được chia sẻ về chủ đề số hóa di tích lịch sử sẽ giúp ích cho bạn trong quá trình tìm hiểu thông tin về số hóa. 

Bài viết liên quan:

• Số Hóa Bảo Tàng: Điểm Nhấn Thu Hút Khách Tham Quan
• Số hóa di sản: Giải pháp công nghệ mới hồi sinh di tích lịch sử

LIÊN HỆ HỢP TÁC CÙNG VR360 
VR360 – ĐỔI MỚI ĐỂ KHÁC BIỆT 
- Facebook: https://www.facebook.com/vr360vnvirtualtour/
- Hotline:  0935 690 369  
- Email: infor@vr360.com.vn 
- Địa chỉ:

• 123 Phạm Huy Thông, Sơn Trà, Đà Nẵng
• Toà nhà Citilight, số 45 Võ Thị Sáu, Đakao, Quận 1, TP Hồ Chí Minh
• 3B Đặng Thái Thân, Phan Chu Trinh, Hoàn Kiếm, Hà Nội