Tác hại của ChatGPT: Mặt trái và những rủi ro tiềm ẩn

Là công cụ đắc lực trong việc hỗ trợ, giải quyết các vấn đề của con người một cách tối ưu và hiệu quả. Từ học sinh, giáo viên, lập trình viên cho đến doanh nhân đều đang tận dụng triệt để những lợi ích mà ChatGPT mang lại. Song vẫn phải luôn nhắc nhở những mặt trái của ChatGPT khiến nhiều người lo lắng.  

Vậy đâu là những tác hại của Chat GPT mà người dùng cần lưu tâm?  

I. Tại sao cần lưu tâm về Chat GPT? 

Không thể phủ nhận sức mạnh của ChatGPT đang ảnh hưởng đến hầu hết các lĩnh vực hiện nay. Dù đã trở thành xu hướng cũng như được chứng minh về tiềm năng của mình, nhưng công cụ này cũng tiềm ẩn nhiều mối nguy cơ mà mà nhiều người suy đoán có thể phá vỡ những quy luật tự nhiên từ trước đến nay. 

Vậy nên việc lưu tâm về ứng dụng này là điều cần thiết!  

Tác hại của ChatGPT 

Không tránh khỏi việc hệ thống này sẽ tiếp tục được phát triển trong một vài năm nữa. Nỗi lo sợ về việc công nghệ có thay thế được con người dần có cơ sở để tin vào. Và đương nhiên, chúng ta cần hiểu về bản chất của ChatGPT để có thể làm chủ được công nghệ. 

Nhiều người tin rằng, trong tương lai gần, AI nói chung và ChatGPT nói riêng sẽ thay thế bàn tay của con người. Công việc, sự sáng tạo, tư duy... tất cả sẽ bị công nghệ này cướp mất. Trong một báo cáo từ Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia Mỹ (NBER) năm 2021 đã công bố, sự sụt giảm từ 50% đến 70% thu nhập ở nhóm lao động phổ thông là do quá trình tự động hoá.  

Đừng đặt niềm tin 100% vào Chat GPT! 

Luôn nhớ rằng các thông tin mà ứng dụng này cung cấp không đảm bảo tính hợp lệ của phản hồi. Bởi dựa trên những dữ liệu do chính các nhà phát triển của Google, Bing,... cung cấp, bao gồm tất cả các nguồn chưa được kiểm chứng, chưa xác thực về độ chính xác. 

Và trước khi đến với tác hại của ChatGPT đến từng lĩnh vực cụ thể hãy cùng tìm hiểu về những nguy hiểm của ChatGPT và tại sao ChatGPT lại đưa ra những câu trả lời tương đối giống nhau.

II. Những mối nguy của ChatGPT

Thông tin không chính xác

ChatGPT được đào tạo bởi một lượng lớn dữ liệu. Đây là ưu điểm của ChatGPT nhưng trong các trường hợp dữ liệu không chính xác, thiếu thông tin hoặc chưa được kiểm chứng, phản hồi của ChatGPT sẽ gặp vấn đề.

ChatGPT cũng chưa có khả năng xác minh tính chính xác của các thông tin trong kho dữ liệu nên có thể tạo ra các thông tin phản hồi sai hoặc gây nhầm lẫn. Đôi khi nó có thể giải quyết một vấn đề thuật toán phức tạp nhưng lại đưa ra kết quả không chính xác cho một vấn đề toán học hoặc thường thức đơn giản.

Dưới đây là câu trả lời của Muhammad Abdul-Majid, Đại học British Columbia, một chuyên gia về trí tuệ nhân tạo: “Điểm yếu của ChatGPT là thu thập thông tin dựa trên dữ liệu lỗi thời, gần nhất là dữ liệu của năm 2021 hoặc 2022. Thông tin không được cập nhật như vậy có thể sẽ dẫn đến sai sót. Bên cạnh đó, nếu nhiều người hỏi cùng một câu hỏi trong ChatGPT, nó sẽ trả về câu trả lời gần như giống nhau cho mỗi người trong số họ".

Các vấn đề riêng tư

Việc sử dụng AI và các mô hình ngôn ngữ riêng biệt đặt ra các câu hỏi về quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu cá nhân của người dùng.

Hệ thống sẽ giữ lại dữ liệu và thông tin nhạy cảm của người dùng, có thể gây ra mối đe dọa nếu dữ liệu bị sử dụng sai mục đích. Ngoài ra còn có những lo ngại về việc ai có quyền truy cập vào dữ liệu và cách dữ liệu được lưu trữ, xử lý và bảo vệ.

Nói một cách đơn giản, tất cả các cuộc trò chuyện của bạn có thể được lưu trữ và xem xét bởi một số tổ chức nhằm mục đích kiểm tra và cải thiện mô hình AI.

Email lừa đảo

Một trong những mối nguy và tác hại lớn của ChatGPT là nền tảng có thể tạo ra các email lừa đảo băng nhiều ngôn ngữ khác nhau. Một số bên có thể yêu cầu ChatGPT soạn E-mail tiếp thị, chương trình ưu đãi hoặc một yêu cầu tải xuống để cập nhật phần mềm bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau. Các E-mail này được biên soạn rất chuyên nghiệp, đôi khi chỉ được phát hiện qua lỗi đánh máy hoặc ngữ pháp. Nhưng nếu không có các dấu hiệu này, sẽ khá khó để xác định được email lừa đảo.

Nội dung thiên vị

Trong nhiều trường hợp, ChatGPT đã đưa ra những phản hồi phân biệt chủng tộc và giới tính, dù không rõ ràng. Điều này gây ra một số rủi ro cho xã hội vì đôi khi người trẻ hoặc những người coi câu trả lời của ChatGPT là đúng có thể bị ảnh hưởng bởi dữ liệu thiên vị này.

Điều này ảnh hưởng bởi tính đa dạng của thông tin được ChatGPT phản hồi. Cần phải chú ý đến tính đa dạng của dữ liệu bao gồm các yếu tố như nhân khẩu học, cân bằng giới tính và tính đa dạng văn hóa khi đào tạo các mô hình tương tự. Ngoài ra còn cần xử lý  trước dữ liệu để loại bỏ các nguồn thiên vị và nội dung rập khuôn. 

Đạo văn

ChatGPT có thể tạo ra văn bản tương tự như nội dung hiện có, điều này có thể dẫn đến đạo văn.

Ngoài ra, ChatGPT không có khả năng đưa ra suy nghĩ độc đáo và phản hồi sáng tạo vì nó dựa trên các mẫu dữ liệu đào tạo. Điều này có thể điều chỉnh bằng cách trao đổi, đào tạo ChatGPT được cá nhân hóa.

Phụ thuộc quá mức

Sự phụ thuộc vào các mô hình ngôn ngữ AI có thể dẫn đến suy giảm tư duy phản biện và kỹ năng giải quyết vấn đề ở cá nhân và toàn xã hội. Nó có thể hạn chế khả năng phát triển cá nhân và ra quyết định, đặc biệt là đối với học sinh.

Nhiều trường học và trường đại học đã nêu lên mối quan ngại về việc trẻ em sử dụng chatGPT để viết luận và lập trình và đã cấm sử dụng chatGPT cho bài tập ở trường.

Tạo phần mềm độc hại

Do khả năng tạo mã bằng nhiều ngôn ngữ như python, javascript và C, nếu được yêu cầu, chatGPT có thể tạo phần mềm độc hại để "đánh cắp" dữ liệu người dùng. Nó cũng có thể hack toàn bộ hệ thống máy tính của mục tiêu hoặc tài khoản email để lấy thông tin quan trọng. 

Tham khảo: AI và môi trường: Thách thức và trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp

III. Tác hại của Chat GPT trong các lĩnh vực cụ thể

1. Tác hại của ChatGPT trong giáo dục

Thay vì những bài văn mẫu được chép từ trên mạng, học sinh ngày nay có thể có được một bài văn độc nhất trên nền tảng Chat GPT. Và điều đó làm tăng sự lệ thuộc vào công nghệ này. Thay vì suy nghĩ tìm kiếm ý tưởng, bây giờ chỉ cần vài thao tác là hoàn thành. Chat GPT vô tình đã làm cho nhiều học sinh có hành vi gian lận, sao chép kết quả.  

Tăng hành vi gian lận

Nhật báo Le Figaro của Pháp đề cập đến ChatGPT, hiện tượng công nghệ đang hấp dẫn người sử dụng Internet trên toàn thế giới những ngày gần đây, với tựa đề trang nhất: Ngành giáo dục đang tìm cách chống đỡ với ChatGPT. Hay gần đây, Đạo luật đầu tiên về AI trên thế giới đã được Châu Âu thông qua vào tháng 3/2024.

ChatGPT là một trong những xu thế mới của công nghệ trong giáo dục, hỗ trợ giảng viên và sinh viên trong việc tìm kiếm thông tin, trả lời câu hỏi và hỗ trợ việc học tập. Tuy nhiên, việc dựa dẫm hoàn toàn vào công nghệ này là điều mà không ai trong chúng ta mong muốn. 

Theo đó chương trình AI mới về hội thoại tự động đã tạo nên những thách thức mới trong ngành giáo dục khi Elon Musk tuyên bố “Đây là một thế giới mới. Vĩnh biệt bài tập về nhà”. Các giáo viên đối mặt với vấn đề gian lận trong việc làm bài tập và kiểm tra kiến thức của học sinh. Công việc này trở nên khó khăn và mù mịt hơn khi không thể đoán được đâu là kết quả của học sinh, đâu là kết quả nhờ vào công nghệ.  

Nên dễ nhận thấy hệ luỵ trong việc gian lận học tập, học sinh, sinh viên tạo ra các văn bản, viết mã (code), viết luận dễ dàng. Tiếp đến là ảnh hưởng đến quá trình phát triển tư duy. Nếu không làm chủ được ChatGPT, người dùng có thể mất đi khả năng tự học, tìm kiếm, phân tích và giải quyết vấn đề. Điều mà vốn được rèn luyện cho kỹ năng, tư duy phản biện, hỗ trợ trong học tập và cuộc sống. 

2. Những tiêu cực của Chat GPT trong công nghệ thông tin

Vấn đề an ninh mạng là một trong những mặt trái của ChatGPT làm nhiều người quan ngại. Các hacker có thể sử dụng AI để tự động hóa quá trình tìm kiếm và khai thác lỗ hổng trong hệ thống. Thu thập và phân tích dữ liệu cá nhân, dẫn đến vi phạm quyền riêng tư. 

Với ChatGPT, các thuật toán NLG/NLP có thể được sử dụng để viết hoặc sửa thành thạo mã máy tính, điều này có thể bị hacker khai thác để tạo phần mềm độc hại. Được thiết kế dùng để theo dõi hoạt động của người dùng, đánh cắp dữ liệu và lây nhiễm hệ thống bằng ransomware hoặc tạo bất kỳ phần mềm độc hại nào khác.

3. Tác hại của Chat GPT trong kinh doanh và tiêu dùng 

Tận dụng lợi thế tiếp cận tài chính dễ dàng trong thập kỷ qua, các công ty và quỹ đầu tư mạo hiểm đã rót hàng tỷ USD vào cuộc đua AI. Công nghệ giờ đây có thể được sử dụng để thay thế con người trong nhiều hoạt động. Điều này có thể làm mất cân bằng trong thị trường lao động. Các công việc đòi hỏi kỹ năng giao tiếp sẽ ít đi, thay vào đó người ta lựa chọn sử dụng Chat GPT để chăm sóc khách hàng.  

Người tiêu dùng cũng chịu ảnh hưởng từ hệ quả này khi có vấn đề xảy ra và người dùng chỉ được làm việc với một bộ máy được lập trình sẵn. Vì chatbot chỉ xử lý ổn thỏa các vấn đề cơ bản. Khi gặp vấn đề phát sinh, bạn sẽ muốn trao đổi với một chuyên gia được đào tào bài bản, có trình độ và đưa ra giải pháp kịp thời. Chứ không phải là mất thời gian với một chatbot có vẻ hiểu biết nhưng thật ra rất vô dụng trong vấn đề của bạn. 

4. Những tiêu cực của Chat GPT đối với người dùng và xã hội

Giảm tư duy sáng tạo: Tác hại của Chat GPT dễ dàng nhận thấy là suy giảm tư duy, sự sáng tạo. Khi quá phụ thuộc vào Chat GPT có thể ảnh hưởng đến khả năng tự nghĩ ra các ý tưởng đột phá, hay cách giải quyết công việc mới.  

Thiếu kỹ năng tra cứu thông tin: Nếu Google cung cấp hàng loạt kết quả tìm kiếm từ nhiều nguồn thông tin khác nhau. Và việc chọn lọc và tổng hợp thông tin đến từ người dùng. Thì Chat GPT mang đến cho người dùng câu trả lời chỉ sau vài giây ngắn ngủi. Chính vì điều này khiến người dùng mất đi khả năng phân biệt đúng, sai, tiếp nhận thông tin thật giả.   

Nguy cơ vi phạm quyền tác giả: Sử dụng Chat GPT hoặc bất kỳ công nghệ trí tuệ nhân tạo nào đều có thể dẫn đến vi phạm quyền tác giả trong một số trường hợp. Bởi Chat GPT được huấn luyện để khai thác và tổng hợp những thông tin có sẵn trên mạng Internet, không hiểu rõ vấn đề liên quan đến bản quyển của những tác phẩm cụ thể và có thể trích dẫn thông tin từ những tác phẩm có bản quyền. 

Trên thực tế, ChatGPT vẫn còn nhiều hạn chế như: chất lượng câu trả lời còn phụ thuộc nguồn dữ liệu đã được học; chưa đáp ứng được tốt các câu hỏi yêu cầu chính xác và liên quan đến tương lai; chưa cung cấp các nguồn tham chiếu của câu trả lời. Vì vậy cần xác thực lại những thông tin khi tham khảo từ nguồn này. 

Các chuyên gia phân tích sự ảnh hưởng của AI hay AGI trong thị trường lao động trong vài năm tới. Với năng lực biên tập của ChatGPT và các công cụ chatbot hiện đại có thể dễ dàng đe dọa công việc của một số ngành như copywriter, lập trình viên, biên tập viên, biên kịch, thiết kế đồ họa,...  

Trước những tác hại của Chat GPT, người dùng cần tỉnh táo khi sử dụng công cụ này. Nên trong tâm thế làm chủ công nghệ thay vì quá phụ thuộc quá nhiều trong việc sử dụng Chat GPT. Bên cạnh đó, VR360 tin rằng, người dùng nên hạn chế cung cấp các thông tin liên quan đến công việc, các thông tin bảo mật hay thông tin cá nhân trên nền tảng này để đảm bảo sự an toàn khi sử dụng. 

Theo dõi chúng tôi để cập nhật các tin tức công nghệ mới nhất.