Danh sách các địa chỉ đỏ ở Hà Nội thu hút khách tham quan

Bài viết được viết lần đầu vào năm 2024 và cập nhật vào tháng 5/2025 nhằm đảm bảo tính toàn vẹn của nội dung.

Thủ đô Hà Nội, nơi lưu giữ nhiều di tích lịch sử, cách mạng hào hùng của dân tộc. Những “địa chỉ đỏ” không chỉ là chứng tích của một thời kỳ đấu tranh kiên cường dưới sự lãnh đạo của Đảng, mà còn là những biểu tượng sống động trong hành trình gìn giữ và phát huy tinh thần yêu nước, truyền thống cách mạng cho các thế hệ hôm nay và mai sau.

Cùng VR360 liệt kê các địa chỉ đỏ ở Hà Nội qua bài viết này nhé.

1. Trại Bảo An binh - Công trình gắn với Cách mạng Tháng 8

Cổng trại Bảo An binh nằm giữa hai tòa nhà hiện đại là Nhà hát Hồ Gươm và tòa nhà thuộc Bộ Công an tọa lạc trên phố Hàng Bài, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Đây là một di tích còn sót lại của Cách mạng tháng Tám năm 1945, ghi dấu những chiến tích lịch sử khi quân ta chiếm lĩnh thành công vào ngày 19/8/1945.

Trại Bảo An binh, tiền thân là trại lính khố xanh của thực dân Pháp, được xây dựng từ cuối thế kỷ XIX (theo một vài tài liệu chưa chính thức thì công trình được xây dựng vào năm 1895). Đây là trại binh của một sắc lính thuộc địa, ban đầu có tên là Garde civile Indigène (dịch là Lực lượng phòng vệ bản xứ) do người Pháp tổ chức thành lập nhằm phụ trợ cho quân chính quy Pháp trong việc đánh dẹp, bảo vệ an ninh thời Pháp thuộc sau khi chiếm được Nam Kỳ, Bắc Kỳ, nằm trong Quân đoàn bộ binh Bắc Kỳ.

Theo nhiều tài liệu lịch sử ghi chép, công trình được thiết kế bởi kiến trúc sư người Pháp - Auguste Henri Vildieu, người từng thiết kế các công trình kiến trúc nổi tiếng khác như Phủ Toàn quyền, Phủ Thống sứ, Tòa thượng thẩm, Hỏa Lò... Sau khi Nhật đảo chính Pháp, cơ sở này đổi tên thành trại Bảo An binh Trung ương.

Trong những ngày Cách mạng tháng Tám bùng nổ, Cổng Trại Bảo An binh đã trở thành chứng nhân cho một sự kiện quan trọng nhất của lịch sử hiện đại. Tại đây của 78 năm trước, dù Nhật đã đầu hàng song vẫn án binh bất động đợi đồng minh đến tiếp quản. Lực lượng Bảo An binh là mối đe dọa lớn nhất cho sự thành công của cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền ngày 19/8.

2. Trường THCS Ngô Sỹ Liên

Nhắc đến những ngôi trường THCS nổi tiếng của Thủ đô Hà Nội, một trong những cái tên mà người ta thường nghĩ đến đầu tiên là trường THCS Ngô Sĩ Liên (quận Hoàn Kiếm). Ở ngôi trường 100 năm tuổi này, tinh thần đổi mới và ý chí vươn lên không ngừng mãi là niềm tự hào trong các thế hệ cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh

Từ những năm 1920, tại 27-29 Hàm Long, một trường tiểu học dành riêng cho nam sinh đã được xây dựng và khai giảng năm học đầu tiên. Đó là trường tiểu học Léonet, do chính quyền thực dân Pháp đặt ra. Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, trường đổi tên thành Tiểu học Hàm Long. Đến những năm 70 của thế kỷ XX, trường đổi tên thành cấp I, II rồi PTCS và bây giờ là THCS Ngô Sĩ Liên, ngôi trường mang tên nhà sử học, danh nhân văn hóa dân tộc.

Niềm tự hào được nhân lên gấp bội khi năm 2020, kỷ niệm tròn 100 năm ngày thành lập, nhà trường vinh dự được Đảng, Nhà nước trao tặng Huân chương Độc lập Hạng Nhì.

THCS Ngô Sĩ Liên còn được coi là trường đi đầu thực hiện việc dạy các nhiều ngoại ngữ khác nhau tạo cơ hội cho học sinh tham gia học tập. Hiện tại trường tổ chức các chương trình: Song bằng Cambridge, tiếng Pháp song ngữ, tiếng Đức, tiếng Nhật ngoại ngữ 2.

3. Nhà số 42 Hàng Thiếc

Nhà số 42 Hàng Thiếc nay thuộc phường Hàng Gai, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Nơi đây đã chứng kiến và ghi dấu biết bao sự kiện lịch sử cách mạng, phong trào yêu nước và quá trình đấu tranh của nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Nhà số 42 Hàng Thiếc cũng là nơi ở của đồng chí Đỗ Ngọc Du, trụ sở của Xứ uỷ Bắc Kỳ, nơi thành lập Thành đảng bộ Đông Dương cộng sản Đảng Hà Nội.

Cuối tháng 2/1930 tại số nhà 42 Hàng Thiếc đã diễn ra cuộc họp giữa các đồng chí Đỗ Ngọc Du, Nguyễn Phong Sắc và hai đồng chí Nguyễn Đức Cảnh và Trịnh Đình Cửu đi dự hội nghị hợp nhất 3 tổ chức, thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930) báo cáo kết quả và bàn kế hoạch thực hiện. Tại đây, Ban chấp hành lâm thời Thành uỷ Hà Nội được thành lập gồm 3 đồng chí Đỗ Ngọc Du (Bí thư), Nguyễn Ngọc Vũ và Lều Thọ Nam.

Nhiều năm trước, nhà 42 Hàng Thiếc được thành phố gắn biển di tích cách mạng - kháng chiến: “Nhà 42 Hàng Thiếc là nơi ở của đồng chí Đỗ Ngọc Du, đồng thời là trụ sở của Xứ uỷ Bắc Kỳ và thành lập Đông Dương Cộng sản Đảng ở Hà Nội”. Tấm biển bằng đá đỏ, chữ vàng được gắn trang trọng ngay trước cửa nhà.

4. Số 16 phố Lê Thái Tổ

Nhà số 16 Lê Thái Tổ thuộc phường Hàng Trống, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội nằm ở phía tây hồ Hoàn Kiếm, cạnh di tích tượng vua Lê, đối diện với Bưu điện Hà Nội qua hồ Hoàn Kiếm.

Đây là nơi chứng kiến và lưu giữ những di tích lịch sử lâu đời giữa lòng Thủ đô. Tượng đài vua Lê Thái Tổ là một trong những di tích nằm trong quần thể kiến trúc nhiều hạng mục ở số 16 phố Lê Thái Tổ. Quần thể kiến trúc tưởng niệm vua Lê do Kinh lược sứ Bắc Kỳ Hoàng Cao Khải dựng vào năm 1894, để tưởng nhớ công ơn của vị vua đã đánh thắng giặc ngoại xâm, giành độc lập cho dân tộc. Quần thể gồm 3 hạng mục chính, từ ngoài vào trong là cổng, sân vườn, nhà phương đình và tượng đài.

Cổng vào xây gạch theo kiểu tam quan - tứ trụ sát với hè đường. Các hạng mục công trình hài hòa trong khuôn viên nhiều cây xanh. Công trình nhỏ và kiến trúc chính lùi sâu bên trong, khuất tầm mắt nên ít người biết nơi đây có tượng đài một vị vua anh hùng dân tộc đã gắn liền với truyền thuyết hồ Gươm.

Phương đình mở bốn phía, có dạng cổ diêm. Tòa kiến trúc nhỏ có hai tầng mái, trang trí hình rồng ở các cột trụ và đầu đao mái, đỉnh mái có thiên hồ.

Ngay sau phương đình là tượng đài vua Lê - một trong những tượng đài cổ nhất ở thủ đô.

Ngày nay, tượng đài - khu tưởng niệm vua Lê, cùng với đình Nam Hương - ngôi đình cổ cùng trong khuôn viên, là một di tích quan trọng của quần thể danh thắng hồ Gươm. Bên cạnh đó nhà số 16 Lê Thái Tổ còn là nơi ghi dấu hai sự kiện lịch sử: Cuộc biểu tình 400 người ủng hộ phong trào Đông Dương đại hội (1936) và là trụ sở đầu tiên của Quốc hội khoá I nước Việt Nam dân chủ cộng hoà. Đây là di tích cách mạng kháng chiến liên quan đến hai thời kỳ cách mạng của dân tộc: 1936 - 1939 và 1945 – 1946, được Uỷ ban nhân dân Thành phố Hà Nội gắn biển di tích cách mạng - kháng chiến.

5. Nhà số 86 phố Hàng Bạc, trụ sở Ban chỉ huy Trung đoàn Thủ đô

Nhà số 86 phố Hàng Bạc, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội là nơi ghi dấu hoạt động của Ban chỉ huy Trung đoàn Thủ đô – đơn vị chủ lực thuộc Liên khu I trong những ngày đầu toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp (cuối năm 1946 – đầu năm 1947).

Trung đoàn Thủ đô thành lập ngày 6/01/1947. Các đơn vị Vệ quốc quân, tự vệ, công an xung phong của Liên khu I Hà Nội (khu vực quận Hoàn Kiếm ngày nay) chính thức làm lễ thành lập trung đoàn, lúc đầu mang tên "Trung đoàn Liên khu I". Tại Hội nghị Quân sự Toàn quốc (từ ngày 12 đến ngày 16/01/1947), trung đoàn được trao tặng danh hiệu "Trung đoàn Thủ đô".

Trong hơn 40 ngày bám trụ chiến đấu ở Liên Khu I, từ ngày 6/1 đến 17/2/1946, Trung đoàn Thủ đô đã có nhiều chiến công anh dũng trong việc ghìm chân địch trong Thủ đô, tiêu diệt nhiều sinh lực địch và bảo vệ nhân dân Thủ đô.

Số hà 86 Hàng Bạc, thuộc phường Hàng Bạc, quận Hoàn Kiếm, là ngôi nhà của ông Chấn Hưng, một nhà tư sản yêu nước, một gia đình trí thức. Trong nhà có một căn hầm lớn kiên cố, nguyên trước là hầm rượu của gia đình đã được giao cho Ban chỉ huy Trung đoàn Thủ đô sử dụng. Thông thường, Ban chỉ huy họp xung quanh một cái bàn rộng ở phòng khách trên tầng, khi địch bắn phá thì các cuộc họp được tiến hành dưới hầm rượu. Đây là nơi Ban chỉ huy Trung đoàn Thủ đô hoạt động trong những ngày đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp từ cuối năm 1946 đến đầu năm 1947.

Chính từ ngôi nhà 86 Hàng Bạc, Ban chỉ huy Trung đoàn đã chỉ đạo nhiều trận đánh có tiếng vang lớn như trận đánh chiếm nhà Xôva đã được Đại tướng Võ Nguyên Giáp điện khen: “Xứng đáng là một đơn vị của Trung đoàn Thủ đô, của Vệ quốc đoàn Việt Nam”.

Hiện nay nhà số 86 vẫn còn khá tốt với đầy đủ kiến trúc cũ, nhưng do có nhiều gia đình chung sống nên việc sửa chữa, cơi nới, thay đổi là điều không thể tránh khỏi.

Đáng quý là căn phòng rộng tầng 2, trước đây Ban chỉ huy Trung đoàn thường họp, nay vẫn còn nguyên, trong đó còn cả hiện vật gốc, có ảnh chụp chiếc bàn Ban chỉ huy Trung đoàn từng họp và một chiếc bàn dài nơi trước đây Đại tướng Võ Nguyên Giáp thường đến học tập, trao đổi với Giáo sư sử học Phạm Huy Thông (con trai cụ Chấn Hưng). Nhà 86 Hàng Bạc đã được Uỷ ban nhân dân Thành phố Hà Nội gắn biển di tích cách mạng - kháng chiến.

6. Trường Trần Nhật Duật

Trường Tiểu học Trần Nhật Duật còn được gọi là Trường Ke, một công trình lớn do người Pháp xây dựng trước năm 1945. Nơi đây gắn liền với những cột mốc lịch sử cách mạng, ngay sau khi quân Pháp chiếm được thành Hà Nội, chính quyền thực dân đã xây Tòa thương chính trên phố Bờ Sông để kiểm soát, đánh thuế các hàng hóa lưu thông thủy bộ qua cửa sông Tô Lịch (Chợ Gạo) và cửa ô Đông Hà (Ô Quan Chưởng). Đây cũng chính là nơi đặt trụ sở của các cơ quan hành chính và quân sự của thực dân Pháp có tên là Quai Clémenceau (phát âm chữ “Quai”, tiếng Pháp có nghĩa là “bến).

Trường Ke là nơi đã diễn ra nhiều cuộc đấu tranh của nhân dân Hà Nội, như cuộc đột kích vào ngày 19/12/1946, cuộc đánh bom vào ngày 21/12/1946.

Từ 6 tháng 2 năm 1947, Pháp mở cuộc tổng công kích vào Liên khu I. Quân Pháp đánh nhà Sauvage, Trường Ke, phố Hàng Thiếc, Hàng Nón, Hàng Bồ, Hàng Đường, Hàng Chiếu, Đồng Xuân. Pháp cho máy bay ném bom ác liệt các phố Hàng Bạc, Hàng Mắm, Mã Mây vì nghi có trụ sở chỉ huy của Liên khu. Ngày 14 tháng 2 năm 1947, Pháp giảm cường độ bắn phá để chờ viện binh, chuẩn bị mở cuộc tấn công lớn nhất vào Liên khu I, nhằm nhanh chóng kết thúc chiến sự. Ngày 15 tháng 2 năm 1947, các lực lượng chiến đấu tại Liên khu I được lệnh rút khỏi Hà Nội ra ngoài hậu phương chuẩn bị những bước mới cho cuộc kháng chiến lâu dài với quân Pháp.

Sau Giải phóng Thủ đô 1954, trường được mang tên Tả Thánh Thái Sư Chiêu Văn Vương Trần Nhật Duật, ngôi trường từng là địa chỉ đỏ cách mạng và vinh dự được Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm vào ngày 3/10/1960.

7. Địa điểm Tổng công đỏ hội Bắc Kỳ

Ngày 28.7.1929, tại ngôi nhà số 15 Hàng Nón, Hà Nội (lúc đó là Hiệu thuốc lào Thuận Mỹ), đã diễn ra một hội nghị quan trọng, sau này trở thành sự kiện lịch sử: Hội nghị thành lập Tổng Công hội đỏ Bắc Kỳ, có sự góp mặt của 7 đại biểu, do đồng chí Nguyễn Đức Cảnh chủ trì

"Tổng Công hội Bắc Kỳ là tổ chức Công đoàn đầu tiên của Đảng được thành lập ngày 28.7.1929 tại số nhà 15 Hàng Nón" - là những dòng chữ được ghi lại trên tấm biển trước số nhà 15 phố Hàng Nón.

Việc thành lập Tổng Công hội Đỏ Bắc Kỳ có ý nghĩa hết sức to lớn đối với phong trào công nhân nước ta, đáp ứng nhu cầu cấp thiết về tổ chức của giai cấp công nhân Việt Nam. Phong trào công nhân không còn mang tính chất tự phát, mà đã dần đi vào hệ thống khi Công hội Đỏ như là “sợi dây chuyền nối liền đội tiền phong với quần chúng lao động”. Việc thành lập tổ chức Công đoàn đầu tiên của giai cấp công nhân Việt Nam cũng góp phần vào sự lớn mạnh của phong trào cộng sản công nhân quốc tế.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Tổng Công hội Đỏ đã tập hợp lực lượng thợ thuyền, đội quân chủ lực của cách mạng Việt Nam, tạo nên cao trào Xô Viết Nghệ Tĩnh 1930 - 1931, là làn sóng cách mạng đầu tiên, thổi bùng lên khí thế đấu tranh của nhân dân Việt Nam, tạo tiền đề cho Cách mạng tháng Tám thành công năm 1945.

Ngày 20.7.1946, tại Nhà hát lớn Hà Nội, từ tiền đề Tổng Công hội Đỏ Bắc Kỳ đã thiết lập nên “Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam” và được công nhận là thành viên chính thức của Liên hiệp Công đoàn thế giới vào năm 1949. Tổ chức này, trở thành “tiếng kèn” tập hợp nhân dân lao động cả nước cùng chung tay đấu tranh cho sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc giành thắng lợi cuối cùng vào ngày 30.4.1975.

Sự ra đời của Tổng Công hội Đỏ Bắc Kỳ sau này là Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam có ý nghĩa to lớn, đánh dấu sự lớn mạnh của phong trào công nhân và sự trưởng thành của giai cấp công nhân Việt Nam.

Di tích Địa điểm Tổng công hội Bắc Kỳ là một nơi gìn giữ và tôn vinh những giá trị lịch sử và văn hóa của phong trào công nhân và công đoàn Việt Nam. Nơi đây cũng là một nơi để tưởng nhớ và tri ân Nguyễn Đức Cảnh, chủ tịch đầu tiên của Tổng công hội Đỏ Bắc Kỳ, người đã được công nhận là Anh hùng lao động của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

8. Số 4 Hàng Rươi

Nơi Tổng Bí Thư đầu tiên của Đảng viết Luận cương Chính trị.

Phố cổ Hàng Rươi có từ trước thời Pháp thuộc, sau đó người Pháp gọi là “Rue des Vers Blancs”. Đến năm 1945, Thị trưởng Hà Nội lúc bấy giờ là Trần Văn Lai chính thức đặt lại tên tiếng Việt là phố Hàng Rươi.

Ngôi nhà số 4 Hàng Rươi được xây dựng vào cuối thế kỷ 19, có kiến trúc đơn giản, gồm một tầng, có hai phòng và một gác lửng. Trên gác chính là Trụ sở cơ quan liên lạc của Thường vụ Trung ương Đảng năm 1929-1930.

Tại đây, đồng chí Trần Phú - Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng - đã làm việc để chuẩn bị viết Luận cương Chính trị đầu tiên của Đảng trước khi chuyển về số nhà 90 phố Thợ Nhuộm. Ngôi nhà được bảo quản và trưng bày như nguyên trạng, với nhiều hiện vật liên quan đến hoạt động của đồng chí Trần Phú và các đồng chí khác như những bức ảnh, bản sao của các văn bản, báo cáo, thư từ, bản đồ và sách báo...

9. Địa điểm CM 79 Nguyễn Hữu Huân

Phố Nguyễn Hữu Huân được đặt theo tên ông Nguyễn Hữu Huân, một lãnh tụ khởi nghĩa chống thực dân Pháp ở miền Nam (Việt Nam) vào nửa cuối thế kỷ 19. Ông được biết nhiều qua biệt danh Thủ khoa Huân.

Nhà 79 Nguyễn Hữu Huân được xây dựng từ đầu thế kỷ XX. Gia đình cụ Lý Tú, chủ nhân của ngôi nhà này, thời kỳ 1936 - 1939 đã từng nuôi dưỡng, che giấu nhiều cán bộ cách mạng của Đảng, trong đó có đồng chí Trường Chinh, sau này trở thành Tổng Bí thư của Đảng. Đến nay, ngôi nhà đã qua tay nhiều chủ, qua nhiều lần sửa chữa làm thay đổi rất nhiều so với kiến trúc ban đầu.

Sau khi được cầm quyền Pháp tại Đông Dương trao trả tự do vào tháng 11/1936, từ nhà tù Sơn La, đồng chí Đặng Xuân Khu (Trường Chinh) đã về quê, rồi ra Hà Nội ở 79 Nguyễn Hữu Huân để tiếp tục hoạt động cách mạng.

Ngày 18/11/1982, đồng chí Trường Chinh đã cho Ban nghiên cứu lịch sử Đảng Thành uỷ Hà Nội ghi lại cuốn băng về thời kỳ này như sau: “... Còn về sau, có nhà ông bà cụ Lý Tú bán đồ gỗ (...). Hồi chiến tranh thế giới thứ hai tôi có vào nhà ấy, do tôi ở Sơn La về, có cháu cụ Lý Tú là anh Bùi Văn Thụ cùng ở tù Sơn La về trước tôi, giới thiệu tôi với cụ Lý Tú. Khi tôi ra tù, tháng 11/1936 bị quản thúc tại quê (Xuân Trường, Nam Định), nhưng tôi cứ ra Hà Nội, đến đây ở. Mật thám hỏi tại sao lại ra đây? Tôi bảo ở nhà quê không có đất, không có gì sinh sống. Nó hỏi: Thế làm gì ở đây? (...) Tôi nói chỉ ở đây vài tháng rồi về báo. Khi bí mật ở đây, tôi đi khai hội (tức đi hoạt động cách mạng) phải hoá trang. Sáng đi ra ngoại thành, tối về ngủ (vì đi đêm nó nghi nên phải đi ban ngày). Còn hoá trang thì không phải vẽ mặt vẽ mày gì đâu, mà chỉ mặc áo the, khăn xếp, đi ô, đeo kính râm.

Nhà này tốt, nhiều đồng chí thân quen tôi cũng hay đến, sau dãy nhà này làm cơ sở hội họp công đoàn”.

Số 79 Nguyễn Hữu Huân là một minh chứng sống về tinh thần yêu nước, cách mạng của nhân dân Hà Nội và của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đây là một địa chỉ đỏ Hà Nội, nơi giáo dục truyền thống cho mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ của Thủ đô và cả nước, cũng là nơi thu hút đông khách trong nước và quốc tế đến tham quan, nghiên cứu và học tập.

Nhà 79 Nguyễn Hữu Huân đã được Uỷ ban nhân dân Thành phố Hà Nội gắn biển di tích cách mạng - kháng chiến vào năm 1982.

10. Ga Hà Nội

Ga Hà Nội, tên cũ là Ga Hàng Cỏ, một nhà ga xe lửa lớn của Việt Nam nằm trên quận Hoàn Kiếm và Đống Đa, Hà Nội.

Vào năm 1897 - 1902, khi Paul Doumer nhậm chức toàn quyền Đông Dương, ông muốn đẩy nhanh tiến độ xây dựng các công trình dự án giao thông. Theo đó, đến ngày 16/6/1898, Paul Doumer đồng ý vị trí xây dựng ga ở cuối đường Mandarine (đường Lê Duẩn ngày nay và phố Gambetta, hiện là Phố Trần Hưng Đạo). Nhà ga được khởi công xây dựng vào năm 1899, khánh thành năm 1902, có tên Ga Hàng Cỏ.

Với nhiều thế hệ người dân Thủ đô, dấu mốc năm 1976 đáng nhớ hơn. Sau khi ga Hàng Cỏ được chính thức đổi tên thành ga Hà Nội, Chính phủ đã quyết định tổ chức 2 đoàn tàu Thống Nhất khai thông tuyến đường sắt Bắc Nam. Trải qua nhiều biến động thăng trầm, cái tên ga Hàng Cỏ vẫn gợi nhớ nhất về “một thời đạn bom, một thời hoà bình” và là 1 trong những địa điểm trong danh sách các địa chỉ đỏ Hà Nội.

Trước cửa ga có một tấm biển với hơn 200 chữ đã ghi lại những mốc son của địa danh này gắn với lịch sử của Thủ đô và Việt Nam. Ngày 28 tháng 9 năm 2007, ga Hà Nội được gắn biển di tích cách mạng kháng chiến.

11. Khu nhà Pháp tại cung thiếu nhi Hà Nội

Cung thiếu nhi Hà Nội nằm ở số 36, 38 phố Lý Thái Tổ, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Có tổng diện tích là 8.100 m2 gồm những công trình kiến trúc đặc trưng của Hà Nội là biệt thự pháp và kiến trúc kiểu Xô viết. Nơi chủ tịch Hồ Chí Minh cùng đại diện chính phủ Pháp ký hiệp định sơ bộ ngày 6/3/1946. Nơi ươm mầm chắp cánh và lưu giữ nhiều tầng ký ức của tuổi thơ Hà Nội.

Ban đầu, công trình có tên là Ấu trĩ viên, được Toàn quyền Đông Dương cho xây dựng làm nơi vui chơi của con em các gia đình giàu có, quan chức người Pháp trong chính quyền Hà Nội thời thuộc địa. Dù chỉ dành cho tầng lớp trên của xã hội, Ấu trĩ viên là bằng chứng của một cấu trúc đô thị hiện đại đã định hình ở Hà Nội.

Từ khu vui chơi chỉ dành cho con em các gia đình giàu có, sau cách mạng tháng 8, nhà Ấu trĩ viên ngừng hoạt động và trở thành tổ ấm của nhiều trẻ em đường phố. Vào ban ngày các em mưu sinh trên các phố phường, tối về được những người trẻ tuổi phụ trách nơi đây dạy học chữ, dạy hát.

Trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ, Ấu trĩ viên được chuyển đổi thành Cung Thiếu nhi Hà Nội, là nơi sinh hoạt văn hóa tinh thần cho thiếu nhi Thủ đô Hà Nội.

Năm 1974, được sự giúp đỡ của Tiệp Khắc (cũ), một toà nhà 6 tầng gồm 100 phòng học, sinh hoạt được thiết kế, trang bị hiện đại trên nền của Câu lạc bộ thiếu niên Hà Nội với diện tích hơn 10.000 m2 ra đời.

Ngày 1/6/1985 đã trở thành mốc son vẻ vang của Nhà Văn hoá Thiếu nhi khi tập thể cán bộ, thiếu nhi Nhà văn hoá vinh dự được đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất, hạng Nhì và quyết định nâng cấp thành Cung Thiếu nhi Hà Nội.

12. Trường tiểu học Thăng Long 20 Ngõ Trạm

Di tích 20 phố Ngõ Trạm là trường Tiểu học Thăng Long, tiền thân là Trường Tư thục Thăng Long là một trường tiểu học công lập tại Hà Nội. Thành lập năm 1929 với tên Thăng Long học hiệu, trường là một trong các cơ sở giáo dục lâu đời nhất tại Hà Nội.

Trường được xây dựng vào đầu thế kỷ 20 trên một khu đất thuộc thôn Yên Trung Hạ, tổng Tiền Nghiêm, huyện Thọ Xương (cũ) do nhà giáo Phạm Hữu Ninh làm Hiệu trưởng. Ông xuất thân là thành viên Viện Dân biểu, làm tham tán phủ toàn quyền Bắc Kỳ nhưng đã "né tránh" việc quan, về nhà mở trường tư thục Thăng Long (đầu tiên ở phố Hàng Cót). Vì vậy mà 6 năm đầu trường có tên là Trường tư thục Hàng Cót, từ năm 1935 đến 1946 là Trường tư thục Thăng Long, nay là Trường Tiểu học Thăng Long.

Tháng 9/1935, Trường Tư thục Thăng Long khai giảng năm học đầu tiên tại địa chỉ mới. Hà Nội bấy giờ chỉ có hai trường có thể đào tạo học sinh đi thi Tú tài là trường tư thục Hồng Bàng (phố Hàng Trống) và trường Gia Long (phố Phủ Doãn) đều do người Pháp quản lí, vì vậy Trường Tư thục Thăng Long là ngôi trường đầu tiên có bậc Tú tài do người Việt quản lí.

Sau Toàn quốc kháng chiến, trường dừng hoạt động. Tuy nhiên, năm 1948 Phạm Hữu Ninh khôi phục lại trường dưới tên Trường Tiểu học Thủ Đô nhằm che mắt chính quyền Pháp đang kiểm soát Hà Nội do hệ thống giáo viên nhà trường có nhiều người thuộc Việt Minh, đồng thời giảm hệ thống giáo dục của trường xuống bậc Tiểu học.

Sau Hiệp định Genève 1954, chính quyền Pháp rút khỏi Hà Nội, trường đổi lại tên thành như hiện nay, đồng thời chuyển loại hình trường từ tư thục sang công lập.

Năm 1985, Trường Tiểu học Thăng Long đã được Nhà nước trao tặng danh hiệu Anh hùng Lao động trong hòa bình. Hiện nay, trường đã được đại trùng tu và trở thành một trong những trường tiểu học hàng đầu của thành phố, với diện tích 1.242m2 gồm 3 dãy nhà 3 tầng với 17 phòng học, 7 phòng làm việc, 1 phòng truyền thống, một sân chơi rộng với nhiều cây bóng mát. Trường Tiểu học Thăng Long đã được Uỷ ban nhân dân Thành phố Hà Nội gắn biển di tích cách mạng - kháng chiến.

13. Trụ sở Công an Quận Hoàn Kiếm

Trụ sở Công an quận Hoàn Kiếm tại ngã 4 Lê Thái Tổ - Bà Triệu - Hàng Khay - Tràng Thi được xây dựng từ cuối thế kỷ 19 theo phong cách kiến trúc Pháp. Dòng chữ “Commissariat de Police” bằng tiếng Pháp (dịch nghĩa là Sở Cẩm) hiện vẫn được lưu giữ và nằm trên cổng trụ sở Công an quận Hoàn Kiếm.

Trụ sở là một công trình kiến trúc có giá trị lịch sử và văn hóa đối với thành phố Hà Nội. Được xây dựng vào năm 1915, đây là trụ sở của Sở cảnh sát Trung ương thời kỳ Pháp thuộc. Được xây dựng với kiến trúc theo phong cách Pháp, có những cột trụ, mái ngói, cửa sổ, ban công và hệ thống đèn trang trí đặc trưng.

Tháng 8/1945, Sở Liêm phóng Bắc Bộ và Ty Cảnh sát được thành lập. Công an quận I (quận Hàng Trống) là tiền thân của Công an quận Hoàn Kiếm có trụ sở tại số 2 phố Tràng Thi. Sau ngày tiếp quản Thủ đô, trụ sở Công an quận I tiếp tục đóng tại số 2 phố Tràng Thi.

Công an quận Hoàn Kiếm với bề dày lịch sử, luôn là một trong những lá cờ đầu trong việc bảo vệ sự bình yên của quận Hoàn Kiếm nói riêng và TP. Hà Nội nói chung. Là một trong những địa chỉ đỏ của Thủ đô, Trụ sở Công an quận Hoàn Kiếm hiện nay được bảo tồn và trưng bày những hiện vật, tư liệu, tranh ảnh liên quan đến lịch sử cảnh sát Việt Nam. Trụ sở Công an quận Hoàn Kiếm là một nơi giáo dục lịch sử, văn hóa, tinh thần yêu nước cho thế hệ trẻ.

Tìm hiểu thêm danh sách các địa chỉ đỏ ở TP.Hồ Chí Minh tại bài viết: Danh sách các địa chỉ đỏ nổi bật trên địa bàn TP.Hồ Chí Minh

14. Báo Nhân dân 71 Hàng Trống

Tô điểm thêm cho những di tích ở Hà Nội không thể không nhắc đến cây đa trong khuôn viên nhà 71 phố Hàng Trống, nơi đặt trụ sở Báo Nhân Dân từ sau tiếp quản 1954 cho đến nay. Ta vẫn thường thấy hình ảnh đội ngũ biên tập, phóng viên, ký giả và thậm chí là người dân Thủ đô ngồi dưới gốc cây đa hóng mát. Địa chỉ đỏ 71 Hàng Trống còn là cơ quan Trung ương của Đảng Cộng sản Việt Nam, tiếng nói của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam.

Báo Nhân Dân được thành lập vào ngày 11 tháng 3 năm 1951, là tờ báo đầu tiên của Việt Nam được in bằng máy in quay. Báo Nhân Dân đã đồng hành cùng nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, xây dựng và bảo vệ đất nước.

Trong những ngày đầu Toàn quốc kháng chiến, nhà số 71 phố Hàng Trống là nơi chứng kiến nhiều trận đánh quyết liệt của quân và dân Liên khu I anh hùng. Cùng với các di tích lịch sử cách mạng kháng chiến trên địa bàn thủ đô, trụ sở báo Nhân Dân tại 71 Hàng Trống mãi mãi là địa chỉ đỏ, nơi giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ.

15. Nhà Đấu Xảo (Cung Văn hóa hữu nghị Việt Xô)

Cách đây 78 năm, đúng vào ngày 1/5, tại Cung Văn hóa Lao động Hữu nghị Việt - Xô (Hà Nội) đã diễn ra cuộc mít tinh khổng lồ với trên 25.000 người tham gia. Địa điểm này khi xưa được mang tên Đấu xảo - một công trình tráng lệ và đồ sộ, mang tầm vóc quốc tế.

“Đấu xảo” là một từ Hán - Việt, có thể hiểu là “hội thi đấu về sự tinh xảo”. Đây là cách gọi cũ của hoạt động hội chợ, triển lãm được tổ chức để giới thiệu và quảng bá các tác phẩm, sản phẩm hàng hóa, từ đó tạo cơ hội cho thị trường, thúc đẩy thương mại, phát triển kinh tế trong khu vực và trên thế giới.

Cung Đấu xảo Hà Nội tên tiếng Pháp là Grand Palais Hà Nội, phỏng theo công trình Grand Palais tại Paris - là nơi trưng bày sản phẩm thủ công để so sánh độ tinh xảo của chúng và tay nghề của nghệ nhân. Khu vực Grand Palais Hà Nội là một hình chữ nhật được giới hạn bởi phía bắc là đại lộ Gambetta (nay là phố Trần Hưng Đạo), phía nam là phố Dufourcq (nay là phố Nguyễn Du), phía đông là phố Delorme (nay là phố Trần Bình Trọng), phía tây là phố Bovet (nay là phố Yết Kiêu).

Theo tài liệu lưu trữ của Trung tâm Lưu trữ quốc gia I, lễ khánh thành Cung Đấu xảo được tổ chức trước vào chiều ngày 26/2/1902 ở tòa trung tâm. Tại buổi khánh thành, con đường từ cổng chính trên đại lộ Gambetta dẫn đến hàng cột trụ đã được san bằng và trải cát. Buổi lễ khánh thành có sự hiện diện của Toàn quyền Doumer, vua Thành Thái cùng hoàng thân, các thành viên của Hội đồng tối cao Đông Dương, các tướng lĩnh, quan chức, nhân sự cấp cao và nhiều khách mời đến từ khắp nơi trong Đông Dương.

Sau Hội Đấu xảo được tổ chức năm 1902, tòa trung tâm trở thành bảo tàng mang tên Maurice Long, lấy tên của ông Maurice Long (1866 - 1923) - Toàn quyền Đông Dương từ tháng 2/1920 - 4/1922.

Sau này, khi Nhật vào Đông Dương đã chiếm Đấu xảo làm doanh trại và kho quân lương, quân khí, vì nơi đây có một tầng hầm kiên cố, xây bằng đá hộc.

Năm 1942, máy bay Mỹ với danh nghĩa Đồng minh đánh phát xít Nhật đã ném bom phá huỷ toà nhà này. Di tích còn lại là hai bức tượng sư tử bằng đồng nay đặt tại Liên Đoàn Xiếc Việt Nam trong khu vực Công viên Thống Nhất.

Sau ngày tiếp quản Thủ đô (tháng 10/1954), trên đống gạch đá hoang tàn ta dựng một nhà hát ngoài trời gọi là Nhà hát Nhân dân để phục vụ đồng bào đến xem nghệ thuật.

Cung Văn Hóa lao động hữu nghị Việt Xô – Hà Nội, là quà tặng của Hội đồng Trung ương các công đoàn Liên xô (cũ) tặng cho giai cấp nhân và tổ chức Công đoàn Việt Nam. Khởi công xây dựng ngày 7 tháng 11 năm 1978 trên nền đất cũ nhà Đấu Xảo Hà Nội và khánh thành đưa vào hoạt động ngày 1 tháng 9 năm 1985. Cung văn hóa là một trung tâm hoạt động văn hóa lớn của công nhân viên chức lao động và tổ chức Công đoàn Việt Nam.

Cung văn hoá này được xây dựng trên diện tích rộng khoảng 3,2 ha. Tổng thể công trình gồm tòa nhà chính cao 4 tầng, dài 96 m, rộng 60 m. Công trình này được thiết kế có nhiều phòng hoạt động lớn nhỏ khác nhau để phù hợp với các dạng hoạt động và quy mô hoạt động như biểu diễn nghệ thuật, tổ chức hội nghị, hội thảo, triển lãm.

Cung Văn hóa hữu nghị Việt Xô là nơi diễn ra các sự kiện, lễ hội lớn trong nước như: hoạt động bên lề hội nghị APEC 2006 hay đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội là một tronh những địa chỉ đỏ nổi tiếng. 

16. Hầm Thành ủy 62 Trần Quốc Toản

Ngày 5/8/1964, Mỹ gây hấn ném bom miền Bắc mở đầu cho cuộc chiến tranh bằng không quân ra miền Bắc, trong đó có Thủ đô Hà Nội. Để hạn chế thương vong cho người dân, một số được sơ tán về các vùng quê lánh nạn, số còn lại cùng với cơ quan, xí nghiệp đào hầm trú ẩn cá nhân, hầm trú ẩn tập thể và hệ thống giao thông hào.

Số nhà 62, phố Trần Quốc Toản là địa điểm làm việc của Thành ủy Hà Nội trong thời kỳ Mỹ ném bom miền Bắc, từ những năm 1965 đến . Bên trong ngôi nhà mang kiến trúc Pháp với lớp tường vôi mầu vàng có một căn hầm bí mật. Hầm rộng khoảng 100m2, nửa nổi nửa chìm, bên trên nóc đổ cát để chống bom bi. Từ hầm ra phố Trần Quốc Toản có lối thoát phòng khi căn hầm bị sập. Hầm được xây bằng bê tông cốt thép dày 1,5m hiện vẫn nguyên vẹn, do quân đội quản lý.

Căn hầm ở 62 Trần Quốc Toản là một địa chỉ đỏ để giáo dục truyền thống cách mạng đến lớp trẻ ngày nay. Những trang sử chống Mỹ hào hùng của quân dân Thủ đô từ các di tích lịch sử, cách mạng kháng chiến gắn liền với di tích này. Căn hầm đã trở thành di tích cách mạng và kháng chiến, ghi dấu một thời hào hùng của Hà Nội. Trên nóc hầm, hôm nay là trụ sở Hội Nhà báo TP. Hà Nội.

17. 101 Trần Hưng Đạo

Nhà số 101 phố Gambetta (nay thuộc phường Trần Hưng Đạo), quận Hoàn Kiếm, Hà Nội được xây vào khoảng năm 1910 - 1911, trên diện tích 150m, nhà gồm 3 tầng (cả tầng hầm) theo lối kiến trúc Pháp. Xung quanh có các giậu sắt gắn lên tường, cao 3m. Cổng cao 5m, rộng 7m, 2 bên xây trụ bê tông vuông, có lắp 2 cánh cửa sắt.

Hiện nay, ngoài ngôi nhà chính trên, 101 Trần Hưng Đạo còn có thêm ngôi nhà bê tông 5 tầng ở phía sau (xưa kia là nhà ngang, chỗ ở của gia nhân, con cháu) và ngôi nhà 2 tầng đều do Viện Khoa học giáo dục (thuộc Bộ Giáo dục - Đào tạo) xây dựng dùng để làm việc. Đi cùng năm tháng, ngôi nhà 101 Trần Hưng Đạo vẫn là một điểm di tích quan trọng trong chuỗi những di tích cách mạng, kháng chiến ở Hà Nội. Tấm biển đá hình chữ nhật trước cửa tòa nhà 5 tầng vẫn ghi rõ nội dung “Ngày 18/8/1945, nơi đây là trụ sở Ủy ban quân sự cách mạng Hà Nội (Ủy ban khởi nghĩa)”.

18. Hồ Hữu Tiệp và xác máy bay B52 bị bắn rơi ngày 27/12/1972

Hồ Hữu Tiệp nằm ở phường Ngọc Hà, quận Ba Đình, Hà Nội, là di tích của một khúc sông cũ đã bị vùi lấp vào năm 1994. Nơi đây lưu giữ những chiến công oai hùng của quân và dân Thủ đô trong 12 ngày đêm diễn ra chiến dịch “Điện Biên Phủ trên không” từ ngày 18 đến ngày 29/12/1972. Trong 12 ngày đêm, quân và dân Hà Nội đã bắn rơi 25 máy bay B52, phần lớn rơi tại chỗ. Đặc biệt trong số đó chính là sự kiện vào đêm ngày 27/12/1972, một chiếc máy bay B52 của Mỹ bị Trung đoàn 285 tên lửa phòng không bắn trúng, phần chính của xác chiếc B-52 đã rơi xuống làng hoa Ngọc Hà, trong đó phần lớn thân và cánh máy bay rơi xuống hồ Hữu Tiệp.

Trong tổng thể các di tích của trận “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”, thì chỉ có xác B52 ở lòng hồ Hữu Tiệp là điểm duy nhất còn đến ngày nay vẫn giữ được hiện trạng ban đầu. Để bảo vệ di tích lịch sử quý giá này, ngày 22/4/1992, Bộ Văn hóa và Thông tin đã ra quyết định công nhận hồ Hữu Tiệp và khối xác máy bay B52 là di tích lịch sử quốc gia, trở thành một điểm du lịch tham quan hấp dẫn với du khách trong và ngoài nước khi đến Hà Nội.

19. Trại giam Nhà Tiền

Khu trại giam Nhà Tiền trước đây là xưởng đúc tiền của chế độ cũ “gọi là Nhà Tiền”, thời kỳ Hà Nội bị tạm chiếm, thực dân Pháp đã dùng nơi này làm nhà tù để giam giữ, tra tấn, tàn sát dã man các cán bộ và những người yêu nước trong những năm 1947-1954 gồm có các chiến sĩ bộ đội chủ lực của ta, những đồng chí hoạt động trong Ủy ban kháng chiến của các tỉnh, thành: Hà Nội, Hưng Yên, Hà Đông, Sơn Tây, Bắc Ninh, Thái Bình, Nam Định, Ninh Bình; những trí thức yêu nước; anh em tự vệ…

Tại nơi đây, số báo Đảng đầu tiên: Báo Nhân dân ra ngày 9 và 10/10/1954 được phát hành trên khắp đất nước. Khu di tích cách mạng kháng chiến Trại giam Nhà Tiền đã được UBND TP Hà Nội xếp hạng di tích tại Quyết định số 1809/QĐ-UB ngày 20/3/2002.

    >>> Xem chi tiết về dịch vụ Virtual Tour - Chuyến tham quan thực tế ảo tại: VR360 Virtual Tour - Web 360 - 360 Tour - Sa Bàn Ảo

20. Di tích cách mạng Giảng Võ

Di tích cách mạng kháng chiến Giảng Võ là một trong những địa điểm có ý nghĩa lịch sử, văn hóa và chính trị đối với Việt Nam. Di tích này bao gồm các công trình như đình Giảng Võ, nhà và hầm D67, hầm chỉ huy Cục tác chiến, nằm trong khu di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long.

Ngoài đình Giảng Võ, di tích cách mạng Giảng Võ còn chứng kiến nhiều sự kiện quan trọng trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Tại đây, ngày 6/1/1947, Đại đội 2 và Đại đội 4 - tiểu đoàn 56 cùng các chiến sĩ trong đội tự vệ và cứu thương Giảng Võ, Hoàng Cầu, Ô Chợ Dừa đã anh dũng chiến đấu đập tan cuộc tiến công quy mô lớn của thực dân Pháp, tiêu diệt một đại đội địch, phá hủy một xe tăng, kìm bước tiến của chúng ra các cửa ô Hà Nội, tạo điều kiện củng cố thế trận Liên khu 1. Hay trận đánh giết chết viên chỉ huy Pháp Francis Garnière năm 1873, hoặc những cuộc họp của Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương, Bộ Tổng Tư lệnh và Bộ Quốc phòng trong hầm D67. Di tích nhà D67 gắn với hoạt động của Bộ Chính trị, Quân uỷ Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Tổng Tham mưu trưởng quân đội nhân dân Việt Nam.

Di tích cách mạng Giảng Võ cũng là nơi giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ và là một biểu tượng của lòng dũng cảm, hy sinh và tinh thần bất khuất của nhân dân Việt Nam trong các cuộc đấu tranh bảo vệ đất nước.

Các "địa điểm đỏ" tại Hà Nội không chỉ là nơi truyền dạy truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ, mà còn là điểm đến thu hút du khách cả trong và ngoài nước. Tại đây, họ có cơ hội chứng kiến những tư liệu, hình ảnh chân thực và những câu chuyện về sự kiên trung của những người chiến sĩ cách mạng. Việc bảo tồn và phát triển giá trị của những di tích cách mạng không chỉ quan trọng mà còn đòi hỏi sự quan tâm và đầu tư hợp lý.

Bài viết liên quan: 

• Danh sách các địa chỉ đỏ ở Đà Nẵng

Cảm ơn bạn đã quan tâm và đọc bài viết "Danh sách các địa chỉ đỏ ở Hà Nội thu hút khách tham quan", hiện nay tại Hà Nội còn rất nhiều địa chỉ đỏ nổi tiếng, VR360 sẽ tổng hợp và hẹn bạn trong bài viết tiếp theo nhé.

LIÊN HỆ HỢP TÁC CÙNG VR360 
VR360 – ĐỔI MỚI ĐỂ KHÁC BIỆT 
- Facebook: https://www.facebook.com/vr360vnvirtualtour/
- Hotline:  0935 690 369  
- Email: infor@vr360.com.vn 
- Địa chỉ:

• 123 Phạm Huy Thông, Sơn Trà, Đà Nẵng
• Toà nhà Citilight, số 45 Võ Thị Sáu, Đakao, Quận 1, TP Hồ Chí Minh
• 3B Đặng Thái Thân, Phan Chu Trinh, Hoàn Kiếm, Hà Nội